Veteriner hekimler, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na dayanarak sağlık hizmetleri sınıfında yer almasına rağmen, özlük hakları açısından diğer sağlık çalışanlarıyla eşit muamele görmemektedir. Aşağıda, veteriner hekimlerin karşılaştığı kayıpların nedenleri ve öne çıkan problemler özetlenmiştir:
Fiili Hizmet Zammı (Yıpranma Payı) Kaldırılması: 2008 yılına kadar yılda iki ay fiili hizmet zammı alan veteriner hekimler, yasada yapılan değişiklikle bu haktan yoksun kalmıştır. Mesleklerinin getirdiği 300’den fazla zoonotik hastalık riski ve zorlu çalışma koşulları (örneğin köy ve ahırda çalışma) göz önünde bulundurulduğunda, bu kaybın telafi edilmesi gerekmektedir.
Ek Gösterge ve Emekli Maaşları: 7146 sayılı Kanun, ek ödeme göstergelerini düzenlemiş olmasına rağmen, veteriner hekimler bu kapsam dışında bırakılmıştır. Bu durum, emekli maaşlarında önemli kayıplara yol açmakta. Mevcut emeklilik sistemi, veteriner hekimlerin mesleki risk ve zorluklarını yeterince dikkate almadığı için eleştirilmekte.
Sağlıkta Şiddet Yasası Kapsamı Dışında Kalma: Sağlık çalışanlarına yönelik şiddeti önlemeyi amaçlayan yasalar, veteriner hekimleri kapsamaz. Mesleklerini icra ederken fiziksel ve psikolojik şiddete maruz kaldıkları halde, yeterli koruma önlemleri alınmamaktadır.
Meslek Hastalığı Tazminatı Eksikliği: Veteriner hekimler, zoonotik hastalıklara maruz kalma riski yüksek olmasına rağmen, meslek hastalıkları kapsamında değerlendirilmemekte. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda “az tehlikeli” sınıfında yer almaları, mesleki risklerin ne denli göz ardı edildiğinin bir göstergesidir.
Uzmanlık Haklarının Uygulanmaması: Veteriner hekimler, uzmanlık eğitimi almalarına rağmen, bu unvanın getirdiği haklardan yeterince faydalanamamaktadır. Örneğin, uzman veteriner hekimler, diğer meslek gruplarına tanınan “kariyer uzmanı” haklarından yararlanamamaktadır. Uzmanlık yönetmeliklerinde de uygulama sorunları yaşanmaktadır.
Sağlık Çalışanı Statüsünün Tanınmaması: Veteriner hekimler, sağlık hizmetleri sınıfında yasal olarak yer alsalar da, özlük hakları iyileştirmelerinde genellikle “sağlık çalışanı” olarak değerlendirilmezler. Bu durum, pandemi sürecinde sağlanan geçici desteklerden bile yararlanamamalarıyla sonuçlanmaktadır.
Düşük Emekli Maaşları ve Ekonomik Mağduriyet: Emekli veteriner hekimler, düşük maaşlar dolayısıyla zorlu bir yaşam sürmekte, bu durum ise yıllarca mesleklerine hizmet etmiş bireyler için büyük bir haksızlık olarak nitelendirilmektedir.
Eğitim ve İstihdam Sorunları: Ülke genelindeki aşırı sayıda veteriner fakültesi açılması, eğitim kalitesini düşürmekte ve genç veteriner hekimlerin iş güvencesini azaltmaktadır. Kamu alanında yeterli istihdam sağlanamaması da mesleki sorunları derinleştiren bir diğer faktördür.
Talepler ve Çözüm Önerileri
Veteriner hekimler, özlük haklarının iyileştirilmesi için şu taleplerde bulunmaktadır:
Fiili hizmet zammının tekrar uygulanması.
Ek gösterge düzenlemelerine dahil edilme.
Sağlıkta Şiddet Yasası kapsamına alınma.
Meslek hastalıkları için tazminat düzenlemesi yapılması.
Uzman veteriner hekimlerin “kariyer uzmanı” statüsüne geçiş yapması.
Eğitim ve istihdam politikalarının geliştirilmesi.
Türk Veteriner Hekimleri Birliği (TVHB) ve diğer meslek odaları, bu sorunların çözülmesi adına TBMM’de ve kamuoyunda farkındalık oluşturmaya çalışmaktadır. Örneğin, 26 Nisan 2025’te Ankara’da düzenlenen etkinlikte veteriner hekimler, hak kayıplarını yüksek sesle dile getirmiştir. Ayrıca, CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer gibi bazı siyasetçiler, veteriner hekimlerin sorunlarını Meclis gündemine taşımaktadır.
Veteriner hekimlerin özlük hakları kayıpları, mesleki ve toplumsal açıdan önemli bir sorun teşkil etmektedir. Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğu değerlendirilen bu ayrımcılığın ortadan kaldırılması, veteriner hekimlerin hayvan, çevre ve halk sağlığına katkılarını sürdürebilmeleri açısından kritik bir öneme sahiptir. Sorunların çözümünde, yasal düzenlemelere ve ilgili siyasi iradelere ihtiyaç duyulmaktadır.
