Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO), Türkiye’de milletvekilleri ile ilgili yolsuzlukların önlenmesine yönelik olarak önerilen yedi tavsiyenin henüz tam anlamıyla uygulanmadığını vurgulayarak, meclis ve yargı alanında dürüstlük teşvikine yönelik hızlı adımlar atılması gerektiği çağrısında bulundu.
GRECO’dan gelen üst düzey bir heyet, çarşamba günü Ankara’da Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanvekili Bekir Bozdağ ve diğer yetkililerle bir araya geldi.
Görüşme sırasında, GRECO tarafından önerilen yasal ve politik değişiklikler tartışıldı.
Türkiye’de milletvekilleri, yargıçlar ve savcılar ile ilgili yolsuzlukların önlenmesine dair ‘Dördüncü Tur Değerlendirme Raporu‘nun 2016 yılında kabul edilmesinin üzerinden dokuz yıl geçmesine rağmen, söz konusu tavsiyelerin uygulanmasında ciddi bir ilerleme kaydedilemediği ifade edildi.
Değerlendirme raporunda yer alan toplam 22 tavsiye üzerinde durularak, GRECO’nun belirli aralıklarla yayımladığı uyum raporlarının önemi vurgulandı.
Haziran 2023’te yayımlanan dördüncü ara uyum raporuna göre, 22 tavsiyeden yalnızca üçü tam olarak uygulandı. Kalan tavsiyelerden dokuzu kısmen yerine getirilirken, 10 tanesi ise hâlâ uygulanmamış durumda.
Milletvekillerine yönelik tavsiyelerin hiçbiri tam olarak yerine getirilmedi. Uygulanmayan tavsiyeler arasında şu maddeler öne çıkıyor:
- Legislatif sürecin şeffaflığının artırılmasına yönelik önlemler ile milletvekillerinin dürüstlüklerinin sağlanması
- Milletvekilleri için Etik Davranış İlkeleri Kanun tasarısının kabul edilmesi
- Milletvekillerinin mal beyanlarının doğrulanması
- Yasama dokunulmazlığının kaldırılması süreçlerinin öncelik sırasına göre ele alınması ve milletvekilleri ile ilgili rüşvet iddialarıyla yürütülen ceza soruşturmalarının engellenmemesi gerektiği
‘Tatmin edici şekilde yerine getirilen’ üç tavsiye neler?
Ara uyum raporunda, hakim ve savcılarla ilgili olarak 22 tavsiyeden üçünün tatmin edici şekilde uygulandığı bildirilmiştir.
- Yargı Etiği Bildirgesi’nin hakim ve savcılara yönelik uygulama kılavuz ilkeleri ile desteklenmesi,
- Bağımsızlık ve tarafsızlık ilkelerine bağlı kalacağını taahhüt eden bir yargı yemini ve dürüstlük konularında gizli danışmanlık hizmetinin sağlanması,
- Disiplin ihraç kararlarına itiraz hakkının getirilmesi gibi gelişmeler olumlu olarak değerlendiriliyor.
HSK’nın yapısına dair tavsiye
Rapor, Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun (HSK) Avrupa standartlarına uygun yapısında herhangi bir değişim sağlanmadığını da vurguluyor.
Yargı mensuplarının görev yerlerinin rızaları dışında değiştirilmesi, acilen ele alınması gereken bir konu olarak değerlendiriliyor.
GRECO heyeti, HSK’nın bağımsızlığının güçlendirilmesi, yargı mensuplarının görev sürelerinin güvence altına alınması, Adalet Bakanlığı’nın gelecekteki hakim ve savcıların seçimi, geçici görevlendirmeler ile disiplin soruşturmaları kapsamında bazı yetkilerinin kaldırılması gerekliliğine dikkat çekiyor ve bu konularda somut ilerleme sağlanmasının önemini ortaya koyuyor.
Türkiye, Avrupa Konseyi’nin kurucu üyeleri arasında yer almaktadır.
Avrupa Konseyi tarafından 1999 yılında kurulan GRECO’nun raporları, Avrupa Birliği, OECD ve Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşlar tarafından referans alınmaktadır.
Euronews Türkçe
