Yeni yönetmelik, binaların ve çeşitli yapı türlerinin yaşadığı hasarların, gözlemsel yöntemler ve veri analizleri kullanılarak belirlenmesine yönelik usul ve esasları ortaya koyuyor.
Söz konusu düzenlemeye göre, hasar tespit ekipleri inşaat mühendisleri, mimarlar ve inşaat teknikerlerinden oluşacak. Hasar tespit raporları, bu meslek grupları dışında kalan personel tarafından hazırlanırsa geçerli sayılmayacak.
Ulusal düzeyde afet hasar tespit grubu tarafından belirlenen ekiplerin yıllık en az bir kez eğitim alması sağlanacak. Bu, hasar tespit çalışmalarının kalitesinin artırılmasına yönelik bir adım olarak değerlendiriliyor.
Binaların hasar seviyeleri ise “hasarsız, az hasarlı, orta hasarlı, ağır hasarlı, acil yıktırılacak, yıkık, değerlendirme dışı, girilemeyen, tespit edilemedi ve kapsam dışı” olmak üzere 10 farklı kategoride tanımlandı.
Belirtilen hasar dereceleri, yalnızca son meydana gelen afetin oluşturduğu hasarları dikkate alacak. Hasar tespit çalışması, binaların olası afetler karşısındaki dayanıklılığını ve genel performansını değerlendirici bir süreç olmayacak.
– “Hasar tespit çalışmaları üç aşamada gerçekleştirilecek”
Binalardaki afet kaynaklı olmayan hasarlar, örneğin ekonomik ömrünü tamamlamış, projelendirme hataları ya da zemin oturması gibi durumlar, hasar derecelendirmesi sırasında göz önünde bulundurulmayacak.
Hasar tespit çalışmaları, üç aşamada yapılacak: afet etkisi belirleme, ilk hasar tespit ve itiraz hasar tespit çalışmaları. İlk hasar tespitlerinin tamamlanmasının ardından, itiraz talep süreçlerinin başlatılması için gerekli çalışmalar yapılacak ve tüm süreçler ulusal/yerel afet hasar tespit grubu ana çözüm ortaklığı koordinasyonuyla yürütülecek.
Eğer hasar tespit çalışmaları esnasında büyüklüğü önemli olan artçı depremler meydana gelirse, yeniden hasar tespiti gerekip gerekmediği konusunda Başkanlık görüşü doğrultusunda hareket edilecek.
Yönetmelik, hasar tespit çalışmaları aşamalarının detaylarına da kapsamlı bir biçimde yer verdi.
– Tespiti yapılan bütün binalar fotoğraflanacak
Afet etkisi belirleme ve ilk ile itiraz hasar tespit çalışmaları sonucunda raporlar, listeler ve tutanaklar hazırlanmaktadır. Acil yıktırılacak, ağır ve orta hasarlı binalar için, bu çalışmalara ek olarak farklı raporlar da sunulacak.
Tespit edilen binaların tamamı fotoğraflanacak ve yerel düzeyde afet hasar tespit grubu ana çözüm ortağı tarafından dijital ortamda arşivlenerek saklanacaktır.
İtiraz hasar tespitleri tamamlandıktan sonra, orta ve ağır hasarlı binaların durumu yerel düzey afet hasar tespit grubu ana çözüm ortaklığı aracılığıyla tapu müdürlüğüne bildirilecek ve tapu kayıtlarına işlenecektir.
Mevzuata uygun şekilde güçlendirilmiş ve yapı kullanma izin belgesi alınmış binalardaki tapu kayıtları üzerindeki notlar, ilgili talepler doğrultusunda kaldırılacaktır. Yıkılan ve enkaza dönüştürülen binaların tapu kayıtları ise, yıkım ve enkazı kaldıran birim tarafından yerel düzey afet hasar tespit grubuna bildirilmesiyle iptal edilecektir.
– Teknolojiden yararlanma
Hasar tespit çalışmaları sırasında, çatı, kalkan duvar ve baca gibi bina bölümlerindeki hasarların tespitinde uygun görülen hava araçları üzerindeki entegre kameralar kullanılarak elde edilen veriler değerlendirilebilecektir.
Ek olarak, hasarlı binaların dinamik parametrelerinin anlık olarak belirlenmesi amacıyla çeşitli sensörler, yazılım ve ekipmanlardan elde edilen bilgilerden de faydalanılacaktır.
