Genel Kurulda oy birliğiyle kabul edilen maddeler doğrultusunda, kurum ve kuruluşlar tarafından oluşturulan plan, program, strateji, eylem planı ve diğer politika belgelerinde, yeşil büyüme vizyonu ile net sıfır emisyon hedefleri çerçevesinde iklim değişikliğiyle mücadelede İklim Değişikliği Başkanlığı’nın yayınladığı strateji ve eylem planlarının esasları dikkate alınacak.
İklim değişikliği strateji ve eylem planları, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyum sağlama amacıyla İklim Değişikliği Başkanlığı’nın koordinasyonunda, ilgili kurumlar arası iş birliği ile periyodik olarak ulusal düzeyde hazırlanacak, uygulanacak, izlenerek değerlendirilecek ve ihtiyaç duyulması halinde ulusal veya bölgesel ölçekte güncellemeler yapılacak.
Her ilde vali başkanlığında, ilgili kurum ve kuruluşların il veya bölge teşkilat temsilcileri ile yerel yönetimlerin temsilcilerinden oluşan İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacak. Bu kurul, ilin ihtiyaçlarına uygun strateji, eylem ve uygulama alanlarını belirleyecek; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından sağlanacak sekretarya ile yürütme görevini üstlenecek. Kurulun çalışma usul ve esasları Bakanlık tarafından belirlenecek.
Her ilin, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyum sağlamayı hedefleyen yerel iklim değişikliği eylem planları, vali koordinasyonunda, büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi ve diğer illerde il belediyesi ile il özel idaresi iş birliğinde hazırlanacak ve İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu’na sunulacak.
Yerel iklim değişikliği eylem planlarının hazırlık ya da izleme süreçlerinde, ilgili kurum ve kuruluşların istenen belge, bilgi ve verileri ilgili mevzuat çerçevesinde paylaşmaları gerekecek.
İklim modelleri kullanılarak, sektörel etki ve risk analizleri dönemsel şekilde İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından hazırlanacak ve güncellenecek, bu bilgiler strateji ve eylem planlarının temelini oluşturacak.
Finansal araçlar için esaslar
Kurum ve kuruluşlar, iklim değişikliğiyle mücadele amacı doğrultusunda gerçekleştirilecek faaliyetler ve yatırımlar için iklim finansmanı kaynaklarını geliştirecek ve kullanacak; sigorta araçları ve yeşil sürdürülebilir sermaye piyasası araçlarının yanı sıra banka finansmanı da desteklenecek.
Döngüsel ekonomi hedefleri ve sıfır atık uygulamaları çerçevesinde, ürünlerin yeniden kullanımı ve atıkların alternatif hammaddeler olarak değerlendirilmesi üzerine çalışmalar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinasyonu ile ilgili bakanlıklarla iş birliği içinde yürütülecek.
İklim Değişikliği Başkanlığı, ulusal, sektörel ve tematik raporlar hazırlayacak; ayrıca iklim finansmanı yönlendirmelerini kolaylaştıracak teşvik mekanizmalarının yanı sıra Türkiye Yeşil Taksonomisi’ni kuracak ve bu mekanizmayı yönetecek.
Türkiye Gümrük Bölgesi’nde ithal edilen ürünlerin gömülü sera gazı emisyonlarını yönetmek amacıyla Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) tesis edilebilecek. SKDM’ye dair raporlama ve diğer detaylar Ticaret Bakanlığı ile iş birliği halinde belirlenecek.
Planlama ve uygulama araçlarında teknolojik öz yeterlilik kapasitesinin artırılması hedeflenecek; temiz teknolojilerin geliştirilmesi ve kullanımı teşvik edilecektir.
İklim Değişikliği Başkanlığı, karbon yakalama ve depolama, hidrojen teknolojileri gibi iklim değişikliğiyle mücadelenin yeni teknolojilerinin takibi ile bu projelerin geliştirilmesi için ilgili kuruluşlarla iş birliği yapacak.
Başkanlık, ilgili kurumlarla birlikte enstitü ve araştırma merkezleri kurabilecek.
Kamuoyu farkındalığını artırmak ve toplumun iklim değişikliği etkileri konusunda bilinçlendirilmesi amacıyla eğitim faaliyetleri gerçekleştirilecektir.
Öğretim programları ve müfredatların yenilenmesi ile yeşil iş gücünün yetiştirilmesine yönelik çalışmalar Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurulu iş birliğiyle yapılacak.
Uygulama usul ve esasları, Ulusal Katkı Beyanı ve uzun dönemli iklim politikaları çerçevesinde kamu kurumları tarafından tanımlanacaktır.
Teklif kapsamında, İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından bir Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurulacak ve bu sistemin ulusal tahsisat planlaması gerçekleştirilecektir. Ayrıca piyasa istikrarı için esneklik ve istikrar mekanizmaları oluşturulacak.
ETS kapsamındaki doğrudan sera gazı emisyonuna neden olan faaliyetleri yürüten işletmelerin, İklim Değişikliği Başkanlığı’ndan sera gazı emisyon izni alma zorunluluğu bulunacak.
Sera gazı emisyon izninin geçerlilik süresi içinde meydana gelen değişiklikler sonucunda iznin güncellenmesi veya iptal edilmesi durumları Başkanlık tarafından yönetilecektir.
ETS’te doğrulanmış yıllık sera gazı emisyon değerine karşılık yıllık tahsisat teslim edilmesi zorunludur.
Tahsisat teslim yükümlülüğünü yerine getirmeyen işletme, bir sonraki takvim yılına ilişkin tahsisatlarını teslim etmeden önce önceden belirlenen yaptırıma esas sera gazı emisyonlarına eşdeğer tahsisatı teslim etmek zorunda kalacaktır.
ETS kapsamında sağlanan ücretsiz tahsisatlar, tarihsel emisyon verileri doğrultusunda yapılacak. Ulusal tahsisat planları, Resmi Gazete’de yayımlanacak ve bu plandaki tahsisatlar Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmayacaktır.
Tahsisatlar, teminat sözleşmeleri kapsamında kullanılamayacak ve ilk aktarıldığı işlem kaydında transfer edilmedikçe haczedilemeyecek.
Tahsisatların elektronik ortamda kayden ihracı ve hak sahipleri bazında izlenmesi zorunlu olacak.
Tahsis yükümlülüğünü yerine getirmeden önce tesislerin faaliyetlerine son vermesi, teslim yükümlülüğünü etkilemeyecek.
Mali uzlaştırma kapsamında teminatlar, belirli hukuki süreçlerden etkilenmeyecek ve bu hesapların varlıkları amaçları dışında kullanılamayacaktır.
Karbon Piyasası Kurulu
Karbon Piyasası Kurulu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı başkanlığında birçok bakanlıktan temsilcilerin bir araya gelmesiyle oluşturulacak. Başkanlık, kurulun sekretaryasını üstlenecek ve gerektiğinde diğer kamu kuruluşları, sivil toplum ve sektör temsilcileri toplantılara davet edilebilecek.
Kurul, ulusal tahsisat planını onaylayacak, ETS piyasasında dağıtım kararları alacak ve karbon piyasasına ilişkin stratejileri belirleyecek.
Karbon Piyasası Kurulu, toplantılarını üye sayısının üçte iki çoğunluğuyla gerçekleştirecek ve kararlar oy çokluğuyla alınacak.
Danışma Kurulu, ilgili sektörden temsilciler ile ETS ve uluslararası karbon piyasası hakkında danışmanlık yapacak ve alınan kararlar, Karbon Piyasası Kurulu’na iletilecektir.
Başkanlık, emisyon izleme, raporlama süreçlerini yönetecek ve karbon kredilerinin kullanımı için politika geliştirecektir.
Görevler
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, ETS kapsamındaki piyasa denetim yöntemlerini belirleyecek. Piyasa işletmecisi, piyasa işlemleri ve denetiminde gerekli bilgileri paylaşacak ve tahsisatların düzenlenmesi için gereken organizasyonu üstlenecektir.
Ayrıca, piyasa işletmecisi, tahsisat süreçlerini yönetecek ve ilgili mevzuat çerçevesinde gizliliği sağlamakla yükümlü olacaktır.
Daha ziyade, merkezi uzlaştırma kuruluşu, teminat yönetimi işlevlerini yerine getirecek. Piyasa şeffaflığını sağlamak amacıyla bazı bilgiler halkla paylaşılabilecek.
Gönüllü karbon piyasaları ve denkleştirme
Teklif kapsamında, ETS’teki tahsisat yükümlülüklerinin bir kısmının eşdeğer karbon kredileri ile karşılanmasına da olanak tanınacak.
Karbon kredisi üretecek faaliyetlerin yönlendirilmesi ve kayıt işlemleri İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından düzenlenecek, bu kapsamda uluslararası standartlarla iş birliği yapılacak.
Ayrıca, Danışma Kurulu, Genel Kurulun ertelenmesine yönelik bir karar almıştır. Kanun teklifinin ikinci bölümündeki görüşmelerin sonlanmasının ardından, TBMM Başkanvekili Pervin Buldan, birleşime ara verdi. Bir süre sonra Komisyonun yerini almaması sebebiyle Buldan, toplantıyı 1 Temmuz Salı günü saat 15.00’te toplanmak üzere kapattı.
