Anayasa Mahkemesi, 23 Temmuz 2024 tarihinde yayınladığı kararıyla, 1 Haziran 1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nun 50. maddesinin ikinci fıkrasındaki “Maliye Bakanlığının uygun görüşü alındıktan sonra…” ibaresinin Anayasa’nın 135. maddesine aykırı olduğu iddiasıyla ilgili iptal talebine yanıt vermiştir. Bu karar, Ankara Bölge İdare Mahkemesi’nin, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın uygun görmediği bazı yönetmelik taslakları üzerine başlattığı davalardan kaynaklanmaktadır.
Olayın gelişimi, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği tarafından hazırlanan yönetmelik taslaklarının Maliye Bakanlığı tarafından uygun görülmemesi ile başlamıştır. Hükümlerinin iptalini talep eden mahkemenin, kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu yönünde bir görüş vermesi üzerine Anayasa Mahkemesi’ne başvurduğu tespit edilmiştir.
İtiraza konu olan Danıştay kararının iptaline ilişkin başvuru, düzenlenen yönetmeliklerle ilgili belirli hukuksal boyutları da taşımaktadır. Kanun’un 50. maddesi kapsamında, serbest muhasebeci mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirliğin çalışma esasları, sınav süreçleri, müracaat usulleri, ruhsat verme usulleri gibi pek çok konunun düzenlenmesi gerektiği belirtilmiştir. Ancak, bu ikincil düzenlemelerin çıkabilmesi için Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşünün alınmış olması gerekmektedir.
Anayasa Mahkemesi, Anayasa’nın ilgili maddelerini, daha önceki içtihatlarını ve nesnel durumları dikkate alarak, itiraz belgeleri ve sunulan ekleri incelemiştir. Bu bağlamda, 3568 sayılı Kanun’un amacının, işletmelerde işlemlerin güvenilir şekilde yürütülmesi ve denetlenmesi için gerekli düzenlemeleri sağlamak olduğunu vurgulamıştır. Özellikle, serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirlerin odalarının kurulması ve faaliyetlerinin yürütülmesi gibi konuların hukuki çerçevesini belirleyen bir kanun olduğu anlaşılmıştır.
Anayasa Mahkemesi, itiraza konu edilen kuralların Anayasa’ya aykırı olup olmadığını belirlerken, konunun Kamu Yönetimi ilkeleri ve kamu yararına uygunluğu gibi çerçevelerde değerlendirileceğini ortaya koymuştur. Bu nedenle, ilgili yönetmeliklerin yalnızca Maliye Bakanlığının görüşüne tabi tutulmasının, mesleki bağımsızlık ve etkinliğin sağlanması açısından sakıncalar doğurabileceği ifade edilmiştir. Mahkeme, aynı zamanda ilgili bölümler arasındaki hukuksal irtibatı da göz önüne alarak, başvuruların birleştirilmesi yönünde karar vermiştir.
Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi, yürürlüğe giren 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nun hedefleri doğrultusunda, Maliye Bakanlığı’nın rolünün sınırlı kalmaması gerektiğini, bu durumun potansiyel olarak meslek mensuplarının tarafsızlığı ve etkinliğini zedeleyebileceği kanaatine varmıştır. Bu nedenle, itiraz edilen hükmün iptal edilmesi talebi kabul edilmiştir.
