Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, son dönemde İsrail ile olan ticari ilişkileri durdurma süreci hakkında detaylı bilgi ve açıklamalar içeren bir bilgi notu hazırlamıştır. Bu notta, özellikle İsrail’in 7 Ekim 2023 tarihinden itibaren Filistin’e yönelik saldırıları nedeniyle alınan önlemler ve bu süreçte atılan adımlara derinlemesine yer verildiği belirtildi. Bilgi notunda, kamuoyunda sıkça merak edilen 15 soruya yanıtlar da sağlanmıştır.
15 soru ve 15 cevap şöyle:
Soru 1– İsrail’in 7 Ekim 2023 saldırıları sonrasında İsrail ile ticaret devam ediyor mu?
Cevap: 7 Ekim 2023 ile 2 Mayıs 2024 tarihleri arasında Türkiye ile İsrail arasındaki toplam ticaret yaklaşık olarak yüzde 32 oranında azalmıştır. Bu dönemde Türkiye’nin İsrail’e ihracatı yüzde 30, İsrail’den ithalatı ise yüzde 43,4 oranında düşmüştür. Türkiye, bu süreçte İsrail’e hiçbir askeri ürün veya savunma materyali göndermemiştir. 9 Nisan 2024 itibarıyla, 54 ürün grubunda 1019 çeşit ürünün İsrail’e ihracatı kısıtlanmıştır. Ateşkes taleplerine ve Birleşmiş Milletler kararlarına rağmen, 2 Mayıs 2024’ten itibaren tüm ithalat ve ihracat işlemleri tamamen durdurulmuştur.
Soru 2– İsrail, Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması’ndan faydalanıyor mu?
Cevap: Hem ticaretin tamamen durdurulması nedeniyle, hem de mevcut anlaşmanın fiilen yürürlükte olmaması sebebiyle, İsrail ile Serbest Ticaret Anlaşması’ndan yararlanma durumu söz konusu değildir.
Soru 3– Türkiye’den çıkan gemiler İsrail limanlarına yanaşıyor mu?
Cevap: Türkiye’den Filistin’e gönderilen malların büyük bir kısmı, İsrail kontrolündeki Hayfa ve Aşdod limanlarından geçmek zorundadır. Filistin’in hükümeti ve Milli Ekonomi Bakanlığı tarafından yapılan resmi talepler doğrultusunda, Hayfa Limanı ile ilgili olarak belirli bir ticaret mekanizması geliştirilmiştir. Sadece Filistin’e gitmeyen ve onay almayan malların çıkışına izin verilmemektedir.
Soru 4– Gemiler önce bölgedeki başka bir devlete, sonra İsrail’e gidiyor mu?
Cevap: Türkiye, deniz yetki alanları içinde gemilere müdahale etmekte ve olası suiistimalleri takip etmektedir.
Soru 5– Komşu ülkelere ihracat neden artıyor, bu ülkeler üzerinden İsrail’e ürünler mi gidiyor?
Cevap: Belirtilen ülkelerdeki ihracat artışı olağan durumlar olup, genel olarak diğer ülkelere de benzer artışların gözlendiği ifade edilmektedir.
Soru 6– Filistin’e kozmetik ürünler ya da çelik gidiyor mu?
Cevap: Filistin’in nüfusunun büyük bir kısmı temizlik ürünleri ile inşaat malzemelerine ihtiyaç duymaktadır. Ticaret işlemleri, yalnızca Filistin Milli Ekonomi Bakanlığı tarafından onaylandığında gerçekleştirilmektedir.
Soru 7– İsrail’e yük taşıyan gemilerin, Türk limanlarına yanaşmasına izin veriliyor mu?
