Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum, yeni Pazar yazısında Orta Doğu’ya yönelik yeni bir isim önerisinde bulunmuştur. Uçum’un önerisi “Merkez Afro-Avrasya (Orta-Doğu) Hukuku” başlığı altında şekillenirken, bu kavramın bölgenin siyasi, sosyal ve hukuki dinamiklerine dair önemli bir tartışma başlatmayı hedeflediği ifade edilmektedir.
Suriye’deki Halk Devrimi, yalnızca Baas ve Esed diktatörlüğünü sona erdirmekle kalmamış, aynı zamanda Orta Doğu’da yeni bir sürecin başladığına işaret etmektedir. Bu devrim, bölge için adil bir dünya düzeninin oluşturulması adına umut vaat eden bir kapı aralamaktadır.
Uçum, mevcut Orta Doğu adlandırmasının oryantalist bir bakış açısını yansıttığını belirterek, bu adlandırmanın bölgenin tarihsel ve kültürel zenginliğini göz ardı ettiğini savunmaktadır. Bu nedenle daha objektif ve bölgenin gerçekliğine uygun bir isimlendirme gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Alanında uzman akademisyenlerin katkısıyla yapılacak yeni bir isimlendirme çalışmalarının önemi vurgulanmaktadır.
Uçum, “Merkez Afro-Avrasya” ifadesinin, coğrafi ve tarihsel açıdan daha tarafsız bir yaklaşım sunacağını ve bölgenin stratejik önemini doğru bir şekilde ifade edeceğini ileri sürmektedir. Bununla birlikte, Orta Doğu genellikle Suriye, Irak, Katar, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Ürdün, İsrail, Lübnan, İran, Filistin, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Umman, Kuveyt, Bahreyn, Yemen, Mısır, Afganistan, Pakistan, Tunus, Cezayir, Libya, Sudan ve Fas gibi ülkeleri kapsamaktadır.
Türkiye, 24 ülkeden oluşan bu coğrafyanın Avrupa ile bütünlüğünü sağlayan ve ekonomik, siyasi ve hukuki alanda öncülük yapan stratejik bir merkezdir. Bu konum, Türkiye’nin bölge hukuku oluşturma noktasında öncü bir rol üstlenebilme kapasitesini göstermektedir. Türkiye’nin tarihsel mirası ve mevcut etkinliği, bu yetkinliğini artırmaktadır.
Bölgedeki anayasa, medeni ve siyasi haklar, sosyal haklar ve devletlerarası ilişkiler konularında, Türkiye’nin tecrübe ve birikimi ışığında yeni bir yapılandırma süreci başlatılabileceği ifade edilmektedir. Her ülkenin bağımsızlığına ve birliğine saygı gösteren ortak bir bölge hukuku oluşturmak, bu bağlamda önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Uçum’un önerileri arasında ayrıca, bölgesel ekonomi hukukuna yönelik projelerin de gündeme alınması gerektiği yer almaktadır. Nitekim, İsrail’in yalnızca Birleşmiş Milletler kararları ekseninde, 1967 sınırları içerisinde bağımsız Filistin devletinin kurulması şartıyla bölgede yer alabileceği kaydedilmektedir.
Kıbrıs meselesinde ise iki devletli bir çözümün kabul edilmesinin doğru bir yaklaşım olacağı belirtilmektedir. Türkiye, bu yeni ortaya çıkan süreçte insanlığa örnek olabilecek bir bölgesel kamu ve ekonomi hukuku (“Merkez Afro-Avrasya Hukuku”) geliştirme hedefini taşımaktadır.
Bu tür bir inisiyatif, Türkiye’nin liderliğinde bölgenin küresel emperyalizme karşı birleşik bir pozisyon almasını sağlayabilir. Aynı zamanda, Türkiye ve bölge halklarının huzuru, ekonomik refahı ve barış içinde bir arada yaşama imkânlarını artırabilir.
Sonuç olarak, Uçum’un önerileri güçlü bir teze dayanan, kapsamlı ve iddialı bir bakış açısı sun
