Her bireyin emekli olma hayali, çalışma hayatında önemli bir noktadır. Ancak, bu hayale ulaşmak için bazı şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olmuş kişiler, EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kapsamına girmektedir. Bu kapsamda emekli olabilmek için, erkekler için 25 yıl, kadınlar için ise 20 yıl sigortalı çalışma süresinin tamamlanması ve yeterli primin ödenmiş olması gerekmektedir. Bu durumda yaş şartı aranmaksızın emeklilik gerçekleştirilirken, bu tarih sonrası sigortalı olanlar için hem belirli bir prim ödemesi hem de yaş şartının yerine getirilmesi gerekmektedir.
Emeklilik için gerekli olan sürenin geçmişe dönük tamamlanabilmesine dair herhangi bir imkan bulunmamaktadır; ancak, Yasalarımızda ‘borçlanma’ olarak bilinen prim satın alma yöntemleri mevcuttur. Bu yöntem sayesinde, mevcut çalışma süresi dışında belirlenen koşullar altında prim satın alarak emeklilik için gereken gün sayısını tamamlamak mümkün hale gelmektedir. Bununla birlikte, erkeklerin askerlik sürelerini, kadınların doğum sonrası çalışmadıkları sürelerini borçlanmaları bu yöntemler arasında yer almaktadır.
YASADA SIRALANIYOR
Borçlanma süreçleri, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 41. Maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu kapsamda sigortalıların borçlanabilecekleri süreler şu şekildedir:
1) Kadınlar, sigortalı olarak çalıştıktan sonra üç çocuk için doğum borçlanması yaparak toplamda 2.160 günü satın alabiliyor.
2) Er veya erbaş olarak askerlik yapanların sürelerini toplu olarak ödeme imkanları bulunmaktadır.
3) Emekli Sandığı’na tabi memurların ücretsiz izin süreleri de borçlanılabilmektedir.
4) Sigortalı olmaksızın doktorasını yapmakta olanların bu süreleri, emeklilik hesaplamalarında borçlanma imkânı dahilindedir.
5) Sigortalı olmadan avukatlık stajı yapanların staj süreleri borçlanabilir.
6) Herhangi bir suçtan tutuklu olan ve sonrasında beraat eden kişilerin, tutuklulukta geçen süreleri de borçlanabilir.
7) Grev ve lokavt süreleri borçlanma kapsamında değerlendirilmektedir.
8) Hekimlerin fahri asistanlıkta geçirdiği süreler de borçlanılmaktadır.
9) Seçim kanunlarına göre istifa edenlerin açıkta geçirdikleri süreler için borçlanma imkanları mevcuttur.
10) Part-time çalışanlar veya 30 günden az çalışanlar için de diğer süreleri borçlanarak 30 güne tamamlamaları mümkündür.
İŞE GİRİŞ GERİ ÇEKİLİYOR
Kadınlar, sigortalı olduktan sonraki doğumları için üç çocuk üzerinden borçlanarak toplamda 6 yıl yani 2.760 gün prim kazandırma imkanına sahiptir. Eğer bu süreç içinde yaş ve yıl şartları uygunsa, 6 yıl beklemeden erken emeklilik fırsatını değerlendirebilirler. Aynı şekilde, erkekler de sigortalı olmadan önceki askerlik sürelerini borçlanarak işe giriş tarihlerini geriye çekebilir ve böylece 1 yıl daha erken emekli olma avantajına sahip olurlar.
Ayrıca, sigortalı olduktan sonraki askerlik süreleri de borçlanarak prim kazanma fırsatı sunmaktadır. Anneler, stajlarını tamamladıktan sonra çocuk sahibi olmuşlarsa, bu çocukları için borçlanarak işe giriş tarihlerini geri çekebilirler. Sonuç olarak, emeklilik hayalini gerçek kılabilmek için mevcut yasaların sağladığı bu imkanlardan faydalanmak oldukça önemlidir.
