Türkiye’nin Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023’te meydana gelen depremleri ulusal büyük bir felaket olarak kayıtlara geçti. Resmi verilere göre, bu felakette 53 bin 537 vatandaş hayatını kaybederken, 107 binin üzerinde kişi de yaralandı. Depremin ardından, sorumlu makamların ya da kamu yetkililerinin, mağduriyet yaşatan bu olayla ilgili herhangi bir istifa etmeleri dikkat çekti. Kamuoyunda yaşanan bu durum, sorumluluk alanında ciddi bir boşluğa işaret etti.
Bu sorumluluğunu almama durumu, daha önceki felaketlerde de görülmüştü. Örneğin, Bolu Kartalkaya’da 76 vatandaşın hayatını kaybettiği yangın faciasının ardından, bir gün ulusal yas ilan edilmesine rağmen herhangi bir kamu kurum ve kuruluş yetkilisi istifa etmemiştir. Bolu Belediyesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında yaşanan yetki tartışmaları da bu durumu daha da belirgin hale getirdi, ancak sonuç olarak iki kurumdan da bir istifa gelmedi.
SADECE BİR JAPON KABUL ETTİ
Bu tür sorumsuzluklar, geçmişteki olaylarla kıyaslandığında daha da çarpıcı hale geliyor. İzmit Körfez Geçişi Asma Köprüsü’nde yaşanan kaza, bu bağlamda önemli bir örnek teşkil ediyor. 23 Mart 2015 tarihinde, halatın kopmasıyla ilgili olarak kendisini sorumlu tutan tek kişi Japon mühendis Kishi Ryoichi, intihar ederek bunun bedelini ödedi. Kishi Ryoichi, 51 yaşında bir bıçakla bilek ve boğazını keserek yaşamına son verdi. Olay dikkat çekici çünkü diğer felaketlerde olduğu gibi bu durumda da sorumluluk alış olmadı.
NE OLMUŞTU?
Kidz otayolu olarak bilinen proje, İstanbul-İzmir karayolu arasındaki yolculuğu 3.5 saate indirecek olan önemli bir geçiş noktasını kapsıyordu. Ancak, bu projenin önemli noktalarından biri olan İzmit Körfez Geçişi Asma Köprüsü üzerinde bir halat kopma olayı meydana geldi. Halatın kopmasının ardından, durumu kendisine bağlayan Japon mühendis Kishi Ryoichi, “Sorumlu benim” yazılı bir not bırakıp intihar etti. Kishi’nin cesedi, Altınova’daki şirketine ait lojmanın yakınındaki bir mezarlık girişinde bulundu ve cesedinin etrafında bu trajik kararının izlerini bıraktığı anlaşıldı.
Kishi Ryoichi’nin Japonca bir notta, “Bu hata benim mesleki ve normal hayatıma son verir. Bu iş benim ve ülkemin gururuydu. Bu hatadan kimse sorumlu değil” ifadelerini kullandığı öğrenildi. Kishi Ryoichi, asma köprüler konusundaki uzmanlığı ile tanınıyordu ve intiharı, Japon kültürü açısından önemli bir yer tutan ‘onur intiharı’ kavramını yeniden gündeme taşıdı.
‘ONUR İNTİHARI’ OLARAK HATIRLANDI
Japon mühendis Kishi Ryoichi’nin intiharı, Japon kültüründeki onur intiharları olarak bilinen olayı yeniden canlandırdı. Harakiri, yani seppuku, Japonların bilinen intihar şekillerinden biridir ve ‘onur intiharı’ olarak da kabul edilir. Kishi Ryoichi gibi birçok Japon, bu onurlu ölüm şeklini seçerek yaşamlarına son vermektedir. Bu olay, sorumluluk ve onur anlayışının, intiharlar üzerinden nasıl şekillendiği konusunda da derin bir düşünmeye sevk ediyor.
