Anayasa Mahkemesi, 5 Kasım 2024 tarihinde, E.2021/78 numaralı dosyada önemli bir karar vermiştir. Bu karar, 7319 sayılı Sigortacılık ile Diğer Bazı Alanlara İlişkin Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 6. maddesiyle 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’na eklenen geçici 4. maddenin üçüncü fıkrasının üçüncü cümlesi ile sekizinci fıkrasının ikinci cümlesinin Anayasa’ya aykırı olduğunu belirterek, bu hükümleri iptal etmiştir. İptal edilen maddelerin kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından itibaren dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine hükmedilmiştir.
Dava Konusu Kurallar
Dava konusunu oluşturan ilk kural, mevcut emeklilik taahhüt planları kapsamındaki yurt içi veya yurt dışındaki birikimlerin ve taahhütlerin kısmen veya tamamen bireysel emeklilik sistemine aktarılması durumunda, üyelerin kazanacakları sürelerin ile sosyal güvenlik sistemi ve tabi olduğu vakıf senedi çerçevesinde emeklilik hakkı kazanmış olanların aktarım sonrası sistemde emeklilik hakkı kazanacağı yaşa ilişkin esas ve usullerin Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (Kurum) tarafından belirleneceği üzerineydi. Dava konusu diğer kuralda ise, yapılan aktarıma ve bireysel emeklilik sisteminde hak kazanılan süreye dair usul ve esasları belirleme yetkisinin Kurum’a verildiği düzenlenmiştir.
Başvuru Gerekçesi
Dava dilekçesinde, bireysel emeklilik sisteminin sosyal güvenlik sisteminin bir parçası olduğu, bu yüzden sosyal güvenlik hakkı kapsamında kaldığı vurgulanmıştır. Dava konusu kurallarla, aktarım ve sonrasında kazanılacak süreye dair düzenleme yetkisinin idareye verilmesinin Anayasa’ya aykırı olduğu belirtilmiştir. Özellikle, sosyal güvenlik hakkıyla ilgili düzenlemelerin yalnızca kanunla yapılması gerektiği savunulmuştur.
Mahkemenin Değerlendirmesi
Mahkeme, dava konusu kurallar çerçevesinde bireysel emeklilik sistemine yapılacak aktarımlar ile bireylerin emeklilik için ek gelir sağlama amacını güttüğü ve bu bağlamda emeklilik taahhüt planı adı verilen sözleşmelerin bireysel emeklilik sistemine aktarılabileceği sonucuna varmıştır. Kuralların, bu sözleşmelerin aktarımının ardından bireylerin emeklilik hakkını kazanabilmesi için gerekli yaş ve süre şartlarının Kurum tarafından belirlenmesine olanak tanıdığı ifade edilmiştir. Bu durum, Anayasa’nın 48. maddesinde güvence altına alınan sözleşme özgürlüğüne bir müdahale olarak değerlendirilmiştir.
Aynı zamanda, daha önce emeklilik taahhüt sözleşmesi yapmış bireylerin emeklilik hakkını kazanabilmelerinin şartlarının düzenlenmediği, idareye bu konuda doğrudan düzenleme yetkisi verildiği gözlemlenmiştir. Bu, bireylerin emeklilik hakkını elde etme şartlarının sürekli değişebileceği anlamına gelmekte ve dolayısıyla bu kuralların kanunilik şartını karşılamadığı sonucuna varılmıştır. Bu nedenle Anayasa Mahkemesi, kuralların Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptal edilmesine karar vermiştir.
