Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü’nde, Prof. Dr. Barış Bayram ve araştırma görevlisi Berre Vize, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu ve TÜBİTAK tarafından desteklenen ULTRAMEMS Araştırma Laboratuvarı’nda geliştirdikleri “MEMS Nöristör” adlı projeleri hakkında bilgi verdiler.
Prof. Dr. Bayram, proje kapsamında geliştirilen “nöromorfik işlemci bileşeni aygıtı MEMS nöristörü”nün son dört yılda tamamlandığını ve ODTÜ Teknoloji Transfer Ofisi tarafından patent başvuru sürecinin sürdüğünü belirtti. Bu aygıt, elektronik cihazların insan beynine benzer şekilde bilgi işleyebilmesini sağlamayı hedeflemektedir. Yapılan literatür araştırmaları sonucunda, beyin hücreleri ile yüksek enerji verimliliğine sahip sistemler arasında benzerlikler gözlemlenince proje sürecine başlanmış.
Prof. Dr. Barış Bayram, insan beyninin yalnızca 25 watt enerji tükettiğini ve mevcut en güncel işlemcilerin bu işlemleri gerçekleştirmek için 25 megawatt enerji gerektirdiğini ifade etti. Beyindeki enerji verimliliğinin en önemli sebebinin hafıza ve işlemci birimlerinin entegrasyonu olduğunu vurguladı. Bilgisayarlarda, bilgiler sürekli hafıza modülünden işlemciye akarken, bu süreç enerji tüketimini artırmakta ve gecikmelere neden olmaktadır. Geliştirilen nöromorfik işlemci, hafıza ve işlemciyi aynı yapıda birleştirerek daha az enerji ile işlemleri gerçekleştirmektedir.
Örneğin, mevcut cep telefonlarında enerji verimliliği sağlandığında, telefonların yıllarca şarj edilmesine gerek kalmayacağını belirten Bayram, cep telefonlarının potansiyelini artırmış olacaktır.
Kişisel verilerin korunması açısından önemli kazançlar sağlayacak
Prof. Dr. Bayram, insanlar telefonlarını sıkça kullanarak yaptıkları işlemleri bazı ülkelerdeki sunucularla paylaştıklarından, bu durumun kişisel verilerin korunmasında riskler doğurabileceğine dikkat çekti. Gelecekte MEMS nöristör kullanımıyla, telefon işlemlerinin lokal olarak yapılabileceğini ve enerji tüketiminin azalacağını, böylece kişisel verilerin korunması açısından önemli kazanımların olacağını ifade etti.
Mevcut yapay zeka sistemlerinde de kullanılan transistör bazlı donanımların yüksek enerji tükettiğini vurgulayan Bayram, yüksek enerji gereksinimlerinin sunucu merkezlerinde soğutma sorunlarını artırdığını kaydetti. Bu nedenle sunucu merkezleri denizlere yakın bölgelerde kuruluyor. Fakat MEMS nöristörlerin kullanımıyla bu sunucular çöl gibi yerlerde de kurulabilecektir, zira ısınma sorunları olmayacaktır. Bu durum, enerji tüketiminin azalması ile çevre dostu bir teknoloji olarak değerlendirilebilecektir.
Dünyanın önde gelen şirketleriyle işbirliği görüşmeleri yapılacak
Barış Bayram, yerli ve milli geliştirdikleri MEMS nöristör ile Türkiye’nin de dünya genelinde bu alanda devrim yaratacağına inandıklarını duyurdu. Özellikle Analog Devices, HP, IBM, NVIDIA, Amazon ve Google ile iletişime geçilecek. Bayram, bu görüşmelerin başlangıç niteliğinde olduğunu ve bu alanda diğer sistemlerin karmaşık malzemeler kullanmaktan dolayı uzun süreli kullanımlarda yeterli olmamakta olduğunu belirtti.
“Ülkemizde bu alanda lider konuma ulaşmak için daha çok çalışacağız”
ODTÜ Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü Araştırma Görevlisi Berre Vize de mevcut aygıtların güvenilirlik ve endüstriyel seviyede kullanım açısından yeterli seviyeye gelemediğini,
