Samsun’da gerçekleştirilen bir araştırma, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından yürütüldü ve bu araştırma neticesinde 2 bin 171 bina riskli yapı olarak belirlendi. Bu tespit, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Kanunu çerçevesinde, yapı malikleri veya kanuni temsilcilerin başvuruları ile lisanslandırılmış firmalar tarafından yapıldı.
Araştırmanın sonuçlarına göre, riskli yapı olarak belirlenen 2 bin 171 binanın içerisinde 4 bin 742 konut ve 1304 iş yeri bulunmakta olup, toplamda 6 bin 46 bağımsız bölümden oluşmaktadır. Bu durum, kentin genel yapı güvenliği açısından önemli bir gösterge teşkil etmektedir.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Çetin, bu süreç hakkında önemli bilgiler vererek, 6306 sayılı Kanun çerçevesinde binaların nasıl riskli yapı olarak tespit edildiğine dikkat çekti. Prof. Dr. Çetin, tespit süreçlerinin yapıların yapısal durumu, kullanılan malzemeler, taşıyıcı sistemlerin yeterliliği, zemin koşulları ve bina yaşı gibi faktörlerin değerlendirilmesiyle yapıldığını vurguladı.
Prof. Dr. Çetin, riskli yapıların tespit edilmesinin, hem bireysel hem de toplumsal güvenliğin sağlanması açısından büyük bir öneme sahip olduğunu ifade ederek, bu süreçle can ve mal güvenliğinin artırılmasına yönelik adımlar atıldığını belirtti. Riskli yapıların belirlenmesi, potansiyel afetlerde oluşabilecek kayıpların önünü almak adına kritik bir adımdır.
Bu bağlamda, Samsun’daki riskli yapıların yenilenmesi amacıyla 18 ay süreyle bina sahiplerine, 2 ay ise kiracılara kira yardımı yapılmasının hedeflendiği belirtildi. Prof. Dr. Çetin, riskli binaların hızlı bir şekilde yenilenmesinin hem sosyal hem de kentsel yapı açısından sağlıklı dönüşümler gerçekleştirilmesi açısından elzem olduğunu ifade etti.
Buna ek olarak, riskli yapılarda oturmanın riski artırdığını belirten Prof. Dr. Çetin, yapısal yetersizliklerin ve zamanla gelişen deformasyonların, yapının aniden çökmesine neden olabileceğini açıkladı. Kullanım ömrü dolmuş binalarda, zemin özelliklerindeki bozulmalar ve taşıyıcı sistemdeki deformasyonların deprem riski açısından artış gösterdiğini vurguladı.
Prof. Dr. Çetin, doğal afetlerin riskli yapıların tespit sürecini hızlandırdığını belirterek, zeminde kayma veya sıvılaşma gibi sorunların ortaya çıkabileceğine dikkat çekti. Bu etkilerin taşıyıcı sistem üzerinde zorlanmalara ve sonunda yapıda çatlaklar, korozyon veya çürüme gibi olumsuz durumların oluşmasına yol açacağını ifade etti. Özellikle bu tür yapılar, gelecekte meydana gelebilecek can ve mal kayıplarını önlemek açısından kritik bir sürece girmekte olduğu önemle vurgulanmıştır.
Prof. Dr. Çetin, ayrıca Samsun’un Kuzey Anadolu Fay Hattı’na yakın bir konumda yer aldığını hatırlatarak, bu durumun şehir için deprem riski açısından dikkate alınması gereken bir faktör olduğunu ifade etti. Samsun’un depremsellik açısından düşük ila orta riskli bir bölge olarak değerlendirildiğini aktaran Çetin, ancak bu durumun yapıların tamamen güvende olduğu anlamına gelmediğini belirtti.
Son olarak, yapıların güvenli ve yönetmeliklere uygun bir şekilde inşa edilmesinin hayati önem taşıdığını ve bu konuda gerekli önlemlerin alınması gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Çetin, hem ekonomik boyutta hem de can kaybını önleme noktasında riskli yapıların güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
