BERFU KARGI / KARAR
ABD merkezli Pew Research Center, 2025 yılı ilkbaharında 24 ülkede gerçekleştirdiği Küresel Tutumlar Araştırması’nın sonuçlarını açıkladı. Anket verilerine göre, Türkiye’de halkın %93’ü İsrail’e olumsuz bir yaklaşım sergiliyor. Bu oran, araştırmaya katılan ülkeler arasında en yüksek seviyeyi temsil ediyor.
Küresel ortalamada, hükümetlerin %62’si İsrail’e karşı olumsuz bir görüş belirtirken, sadece %29’u olumlu bir bakış açısına sahip olduğunu ifade etti. Anket sonuçları, katılan 20 ülkede de İsrail’e yönelik olumsuz algıların ağır bastığını gösteriyor. Türkiye, Endonezya (%80), Japonya (%79), Hollanda (%78), İspanya ve İsveç (%75) ile birlikte olumsuz görüş oranlarının yüksek olduğu ülkeler arasında yer alıyor.
GAZZE KATLİAMI, ALGININ KIRILMA NOKTASI OLDU
Uzmanlar, Türkiye’deki yüksek olumsuz bakış açısının arkasında, 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze saldırılarının önemli bir rol oynadığını vurguluyor. Hamas’ın İsrail’e yönelik saldırısının ardından başlayan ve uzun süren askeri operasyonlar, Gazze’de on binlerce sivilin hayatını kaybetmesine ve büyük bir yıkıma yol açtı.
Uluslararası haber ajanslarından Al Jazeera ve Reuters, savaşın ilk ayının dolmadan Gazze’de hayatını kaybeden Filistinli sayısının 9.500’ü aştığını, bunların yaklaşık %40’ının çocuklardan oluştuğunu bildirdi. O tarihten bugüne kadar Gazze’de ölü sayısının 70 binin üzerine çıktığı tahmin ediliyor. Gazze’de altyapının tamamen çökmüş olması, elektrik, temiz su ve gıda gibi temel ihtiyaçların karşılanamaması, durumu büyük bir insani kriz haline getirdi.
ULUSLARARASI KURUMLAR KATLİAMI BELGELEDİ
İsrail’in Gazze’ye yönelik askeri eylemleri, yalnızca siyasi bir tartışma konusu olmanın ötesine geçerek, hukuki alanda da güçlü tepkilerle karşılaştı.
Uluslararası Ceza Mahkemesi, Kasım 2024’te yayımladığı raporda İsrail’i “zorunlu tehcir” ve “soykırım” suçlamalarıyla karşı karşıya bıraktı.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi, Haziran 2024’te İsrail’in Gazze’de gerçekleştirdiği eylemleri “savaş suçu” ve “insanlığa karşı suçlar” olarak nitelendirdi.
Amnesty International ise, Aralık 2024’teki raporunda İsrail’in soykırım suçu işlemiş olabileceği yönünde uyarılarda bulundu.
Bu değerlendirmeler, Türkiye’deki kamuoyunda tepkileri daha da artırdı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Bu bir katliamdır ve Batı bu katliamın ortağıdır” açıklamalarıyla dikkat çektiği İstanbul’daki büyük miting, toplumsal hassasiyetlerin bir örneği olarak öne çıktı.
TÜRKİYE’DE FİLİSTİN ALGISI
Türkiye’de İsrail’e karşı olumsuz tutumlar, yalnızca güncel olaylarla sınırlı kalmıyor; Filistin meselesi, toplumun ortak vicdanında her zaman önemli bir yere sahip.
2009 Davos Zirvesi’ndeki dönemin Başbakanı Erdoğan’ın “One minute” çıkışı, 2010’daki Mavi Marmara olayı ve 9 Türk vatandaşının kaybı, Türkiye-İsrail ilişkilerinde kalıcı bir derinleşmeye sebep oldu. Bu olaylar, Türk kamuoyundaki İsrail karşıtı tepkilerin daha da belirgin hale gelmesine yol açtı.
Pew’in 2013 yılına ait verilerine göre, o yıl Türk halkının %85’i İsrail hakkında olumsuz görüş bildirmişti. Zaman içerisinde Gazze bombardımanları, Kudüs’teki gerginlikler ve çeşitli diplomatik krizlerle bu oranın sürekli artış göstererek 2025’te %93 seviyesine ulaştığı görüldü.
Günümüzde, farklı siyasi görüşlere sahip gruplar arasında Filistin davasına duyarlılığın ortak bir payda olarak öne çıktığı gözlemleniyor. Dini-muhafazakâr kesimlerden seküler milliyetçilere kadar geniş bir tabanın, İsrail’in Gazze politikalarını eleştirdiği dikkat çekiyor. Gazze’deki sivil ölümlerle ilgili her yeni gelişme, bu toplumsal tepkileri daha da artırıyor.
