Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından imzalanan doğum yardımı yönetmeliği, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Yönetmeliğe göre, 01.01.2025 tarihinden itibaren doğacak ilk çocuk için bir kez ödenecek 5.000 TL, ikinci çocuk için aylık 1.500 TL ve üçüncü çocuk ile sonraki çocuklar için aylık 5.000 TL yardım yapılacak.
Bu ödemeler, herhangi bir vergi ya da kesintiye tabi olmaksızın, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu aracılığıyla gerçekleştirilecek.
Başvurular, e-Devlet üzerinden ve Bakanlık tarafından belirlenen diğer kanallar aracılığıyla yapılacak. Doğum yardımı almak için, anne veya babanın Türk vatandaşı olması ve Türkiye’de ikamet etmesi şartı aranmaktadır. İkinci ve sonraki çocuklar için verilen doğum yardımı ödemeleri, çocukların 5 yaşını dolduracağı aya kadar sürecektir.
Doğum yardımı başvurusu, ilk çocuk için doğum tarihinden itibaren 12 ay süreyle, diğer çocuklar içinse 5 yaşına kadar yapılabilecektir. Yönetmelik kapsamında yapılacak doğum yardımı ödemeleri haczedilemeyecek. Ayrıca, gerçeğe aykırı beyanla doğum yardımı alan kişiler, bu ödemeleri faiziyle geri ödemekle yükümlü olacak ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen hak sahipleri hakkında yasal işlem başlatılacaktır.
DOĞUM YARDIMI YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Türk vatandaşlarına yapılacak doğum yardımı ve bunun uygulama usul ve esaslarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, 1/1/2025 tarihinden sonra canlı doğan çocukları olan, Türkiye’de ikamet eden ve doğum yardımı için başvuran Türk vatandaşları ile doğum yardımına yönelik işlemleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 3/6/2011 tarihli ve 633 sayılı Sosyal Hizmetler Alanında Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 4’üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
Bakanlık: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığını,
Başvuru yerleri: e-Devlet Kapısı ve Bakanlıkça belirlenen diğer başvuru kanallarını,
Hak sahibi: Bu Yönetmelik kapsamında doğum yardımı ödenecek kişileri,
Kanuni temsilci: Kişinin velisi veya vekili ya da mahkeme kararıyla tayin edilen vasi veya kayyımı,
KPS: Kimlik Paylaşım Sistemini,
Sistem: Bakanlık tarafından oluşturulan doğum yardımı işlemleri için kullanılan elektronik sistemi,
Yetkilendirilmiş personel: Sistem üzerinde doğum yardımına yönelik işlemler yapma yetkisi olan personeli ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar
Doğum yardımı yapılacaklar
MADDE 5- (1) Doğum yardımı, aşağıdaki koşulların sağlanması durumunda yapılır:
1/1/2025’ten sonra canlı doğan çocuk olması,
Annenin veya babanın Türk vatandaşı olması,
Türkiye’de ikamet etme zorunluluğu,
Başvuru yerlerine usulüne uygun başvuru yapılması. Doğum yardımı ile ilgili işlemler sistem üzerinden yürütülecek ve zorunlu olmadıkça yazışma yapılmayacaktır.
Başvuru
MADDE 6- (1) Doğum yardımı başvurusu, çocuğun KPS’ye kaydından sonra, bu Yönetmelik kapsamına girenler tarafından yapılır. İlk çocuk için başvuru, doğum tarihinden itibaren 12 ay içinde; diğer çocuklar için ise, çocuğun 5 yaşını tamamlayıncaya kadar yapılır. Başvuru, annenin Türk vatandaşı olması durumunda anne tarafından veya anne adına baba tarafından yapılacaktır. Annenin Türk vatandaşı olmaması veya vefat etmesi hâlinde başvuru, Türk vatandaşı olan baba veya çocuğun kanuni temsilcisi tarafından yapılabilir. Her iki ebeveynin de vefat etmesi durumunda, başvuruyu çocuğun kanuni temsilcisi yapacaktır.
Başvurunun onaylanması ve sorumluluk
MADDE 7- (1) Başvurular, sistem üzerinden 15 gün içinde sonuçlandırılacaktır. Bakanlık, fiziki belge incelemesi ve yerinde araştırma yapılması gereken durumlarda düzenlemeler yapma yetkisine sahiptir. Yetkilendirilmiş personel, sadece sistem üzerinden onaylanan bilgilerden sorumludur.
Sistem üzerinden yapılacak değerlendirme
MADDE 8- (1) Sistem üzerinden, 5’inci maddede belirtilen hususlar değerlendirilecektir. Çocuk sayısının belirlenmesinde, annenin daha önce sağ olarak doğurduğu çocuk sayıları esas alınacak, Türk vatandaşı olmayan annenin Türk vatandaşı babadan olmayan çocukları dikkate alınmayacaktır. Evlat edinilen çocukların sayımında evlat edinilme tarihi esas alınacaktır.
Ödeme esasları
MADDE 9- (1) Doğum yardımı, başvurunun sisteme kaydedilip onaylandığı tarihe göre KPS’deki nüfus kayıtlarına göre ödenecektir. Başvuru yapıldığı ay itibarıyla doğum yardımı ödenecek, ihtiyaç duyulan kaynak genel bütçeden Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonuna aktarılacaktır. Birinci çocuk için 5.000 TL, ikinci çocuk için aylık 1.500 TL, üçüncü ve sonraki çocuklar için aylık 5.000 TL doğum yardımı yapılacaktır. Bu yardımlar, vergi ve kesintilere tabi tutulmadan ödenecek ve haczedilemeyecektir. Bakanlık, ödemelerin şekli ve kanallarına dair usulleri belirleme yetkisine sahiptir.
İtiraz ve itiraza dayalı ödemeler
MADDE 10- (1) Doğum yardımı uygulamasına ilişkin itirazlar sistem üzerinden yapılacak ve itiraz tarihinden itibaren en geç 30 gün içinde sonuçlandırılacaktır. Hak sahiplerine, hak ettikleri ödemelerin yapılması gerektiği durumlarda, geçerli tarih itibarıyla doğum yardımı ödemesi yapılacaktır.
Doğum yardımının durdurulması, kesilmesi, iadesi ve sonlandırılması
MADDE 11- (1) Doğum yardımı ödemeleri sırasında hak sahibinin ölümünün tespit edilmesi durumunda, takip eden aydan itibaren bu ödemeler geçici olarak durdurulacaktır. 6 ay içinde yeni hak sahibi tarafından başvuru yapılması ve gerekli şartların taşınması hâlinde, ödemeler yeniden başlatılacaktır. Yasal düzenlemelere göre diğer sona erme gerekçeleri de belirtilmiştir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yersiz ödenmiş doğum yardımının geri alınması
MADDE 12- (1) Gerçek dışı beyan sonucu yersiz ödeme alanların, aldıkları tutarları geri ödemeleri zorunludur. Bu süreçle ilgili hukuki işlemler uygulanacaktır.
Bildirim yükümlülüğü
MADDE 13- (1) Doğum yardımı ödemesinin durması veya kesilmesine neden olan durumlar 1 ay içinde Bakanlığa bildirilmelidir.
Veri paylaşımı
MADDE 14- (1) Bakanlık, doğum yardımı kapsamında gerekli verileri ilgili kamu kurumlarından talep edebilir ve bu verilerin işlenmesi ve kaydedilmesi işlemlerini e-ortamda gerçekleştirecektir.
Yetki
MADDE 15- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasıyla ilgili tereddütleri gidermeye ve düzenlemelere Bakanlık yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 16- (1) 5/5/2015 tarihli ve 2015/7695 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Doğum Yardımı Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
İlk ödeme
GEÇİCİ MADDE 1- (1) 1/1/2025 ve sonrasında canlı doğan çocuklar için gereken şartları sağlamak kaydıyla, doğum yardımı ödemesi, çocuğun doğduğu aydan itibaren yapılır. Ancak bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 30 gün içinde başvuru yapılmaması durumunda geçmişe dönük ödemeler yapılmayacaktır.
Geçmişte yapılan doğum yardımı ödemeleri
GEÇİCİ MADDE 2- (1) 1/1/2025 tarihinden sonra canlı doğan çocuklar için meydana gelen başvurular, önceki yönetmelik kapsamında doğum yardımı alanlarla mahsup edilmek kaydıyla yapılacaktır.
1/1/2025 tarihinden öncesine ilişkin doğum yardımı ödemesi
GEÇİCİ MADDE 3- (1) 1/1/2025 tarihinden önce doğum yardımı almaya hak kazananlar, 1/6/2025 tarihine kadar başvuruda bulunmaları şartıyla önceki yönetmelik hükümlerine göre doğum yardımı alabileceklerdir.
Yürürlük
MADDE 17- (1) Bu Yönetmelik, yayımlandığı tarihte yürürlüğe girecektir.
Yürütme
MADDE 18- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
