Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Moleküler Entomoloji Laboratuvarı’nda gerçekleştirilen araştırmalar sonucunda, zararlı böceklerle mücadele amacıyla örümcek zehri ve çift sarmallı RNA’dan prototip tarım ilaçları geliştirildiği duyuruldu. Laboratuvar, çevre dostu ve etkili biyolojik yöntemler kullanarak yeni ürünler ortaya koyma hedefi doğrultusunda çalışmalarını sürdürüyor.
Trabzon’da düzenlenen bir kongrede, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Umut Toprak, Moleküler Entomoloji Laboratuvarı’nda yürütülen çalışmalardan bahsetti. Toprak, ürkütücü böceklerle mücadelede çevre dostu ve etkili stratejilere ihtiyaç duyulduğunu ifade ederek, örümceklerden elde edilen zehirlerden nasıl yararlandıklarını açıkladı. Bu zehirler, ‘venom’ adıyla anılmakta ve zararlılarla mücadele için bir ajan olarak kullanılabilmektedir.
Prof. Dr. Umut Toprak, bu yöntemin 2019 yılında ABD’de ruhsatlandırıldığını belirtti. Bu durumun önemini vurgulayan Toprak, Türkiye’nin zengin bir örümcek faunasına sahip olduğunu ve laboratuvarlarında yeni venomlar bulmak için araştırmalar yapıldığını söyledi. Geliştirdikleri bir prototipinsektisitin, yalnızca hedef zararlı böceklerle etkileşime girdiğini ve çevredeki diğer organizmalara zarar vermediğini vurguladı. Bu, doğal bir denge oluşturmasının yanı sıra çevreyi koruma açısından da son derece önemlidir.
Toprak, doğanın döngüsünden yola çıkarak yaptıkları araştırmalarda, böceklerin yaşam döngülerinde doğal düşmanlarının mevcut olduğunu belirtti. Doğal düşmanlar, zararlı böceklerin popülasyonunu kontrol eden organizmalardır. Bu bağlamda, örümceklerin salgıladığı zehrin bu dengeyi nasıl sağladığını anlamak için çalıştıklarını ifade etti. Araştırmalar sonunda, örümceğin zehirinin doğal düşmanlarla etkileşimde önemli bir rol oynadığını keşfettiklerini belirtti.
Laboratuvar çalışmalarının beş yıllık bir araştırma ve uygulama sürecinden sonra gerçekleştirildiğine dikkat çeken Toprak, ürünlerin kullanıma girebilmesi için belirli test aşamalarından geçmesi gerektiğini dile getirdi. Ayrıca, laboratuvarın bir diğer önemli kaynağının çift sarmallı RNA olduğunu ifade etti. ‘RNA interferans’ adı verilen bu strateji, Aralık 2023’te ABD’de ruhsat aldığı bilgisi verildi. Bu süreçte, laboratuvar ortamında zararlı böceklere çift sarmallı RNA uygulamaları yapıldığı ve bunun için yoğun bir Ar-Ge süreci gerektiği vurgulandı.
Toprak, yaptıkları çalışmanın zararlı böceklerdeki fizyolojik mekanizmaları hedef aldığını açıkladı. Bunun sayesinde, laboratuvar ortamında üretilen çift sarmallı RNA’ların sadece zararlı böceklerde bulunan mRNA yapısını bozarak böceklerin fizyolojisini olumsuz etkilediğini belirtti. İki ürünün şu an önemli bir zararlı olan patates böceğine karşı test aşamasında olduğunu ve gerekli izinlerin alınması durumunda ilerleyen zamanlarda kullanıma sunulabileceğini ekledi.
