Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in bütçe disiplini yaklaşımı, Mart ayında bütçe açığına neden oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre, Mart ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 1 trilyon 27,7 milyar TL, bütçe gelirleri ise 766,3 milyar TL olarak kaydedildi. Bu durumda bütçe açığı 261,5 milyar TL olarak gerçekleşti.
2025 yılının Ocak-Mart döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri toplamda 3 trilyon 117,6 milyar TL, bütçe gelirleri ise 2 trilyon 406,8 milyar TL oldu. Bu süreçte, yılın ilk üç ayında faiz harcamalarının yüzde 85 artarak 463,9 milyar lirayı aştığı görüldü.
Harcama kalemleri incelendiğinde, faiz giderlerinin sağlık ve eğitim harcamalarından daha fazla bir pay aldığı belirlendi. Mart itibarıyla sağlık hizmetlerine 249,8 milyar lira, eğitim hizmetlerine ise 360,7 milyar TL aktarıldı. Bu dönemde yapılan her 100 liralık harcamanın 15 lirası faiz giderlerine, 8 lirası sağlık hizmetlerine, 11,6 lirası ise eğitim hizmetlerine gitti.
İSRAF KALEMLERİ KESİLMEDİ
2025 bütçesi, kamu tasarrufları üzerine kurulu olmasına rağmen harcama alışkanlıklarında köklü bir değişiklik yapılmadığı için açık vermeye devam etti. Eleştirilere rağmen israf harcamaları devam etti. Yılın ilk üç ayında taşıt kiralama giderleri toplamda 938,8 milyon lirayı buldu. Ocak ayında 185,7 milyon lira olan taşıt kiralaması, Şubat’ta 336,9 milyon TL, Mart ayında ise 416,1 milyon liraya ulaştı.
Ayrıca, son yıllarda hükümetin tercihleri arasında yer alan uçak kiralamalarına üç ayda toplam 670,9 milyon lira harcandı. Ocak ayında 162,1 milyon lira, Şubat ayında 221,2 milyon lira ve Mart ayında 287,7 milyon lira uçak kiralarına harcandığı kaydedildi. Taşıt ve uçak kiralamaları için toplam harcama ise 1 milyar 609 milyon lirayı buldu; bu rakam geçen yılın aynı döneminde 1 milyar 538 milyon lira olarak gerçekleşmişti.
527 MİLYONLUK GİDER
Kırtasiye alımları ve baskı-cilt giderleri adı altında yapılan harcama 1 milyar 476 milyon lira olarak kaydedildi. Sadece Mart ayında 527 milyon liralık baskı ve cilt gideri harcaması yapıldığı belirtiliyor.
Ayrıca, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “gizli kasası” olarak adlandırılan ve hesap sorulmadan kullanılan örtülü ödenek harcamaları, yılın ilk üç ayında 3 milyar 320 milyon liraya ulaştı. Bu kalemde geçen yılın aynı döneminde yapılan harcama 2 milyar 504 milyon lira olup, yüzde 32,6 oranında bir artış gözlemlendi.
Yılın ilk üç ayında 3 trilyon 332,6 milyar TL’lik vergi tahakkukuna karşılık, 2 trilyon 22 milyar liralık vergi tahsilatı yapıldığı belirlendi.
BÜTÇENİN TEMİZ GELİRİ
Vergi tahsilatının 705,5 milyar lirası KDV, 393,6 milyar lirası ise ÖTV gelirleri üzerinden sağlandı. Bankacılık işlemleri üzerinden alınan Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi’nden (BSMV) elde edilen gelir 122 milyar 971 milyon TL’ye ulaştı. Konut kredisi dışında tüm kredilerde ve kredi kartlarında tahakkuk eden BSMV, bankalar tarafından tüketicilerden tahsil edilerek devletin kasasına giriyor. Geçen yıl 65 milyar 478 milyon lira olan BSMV geliri, bu yıl yüzde 87,8 oranında artış gösterdi. Hazine’nin, bu kalemdeki yılsonu bütçe hedefinin yüzde 22,5’inin ilk üç ayda gerçekleştiği ifade ediliyor.
SEÇİM GEÇTİ TEMSİL BİTTİ
Seçim dönemlerinde tartışmalara yol açan ve muhalefet tarafından seçim propagandası olarak eleştirilen temsil ve tanıtma giderleri, geçen yıla oranla azalmasıyla dikkat çekti. Yerel seçimleri kapsayan 2024 Ocak-Mart dönemi boyunca temsil ve tanıtma giderleri 825,6 milyon TL olarak belirlenirken, bu yıl aynı dönemde harcama tutarı 184,9 milyon lira oldu. Harcamalardaki bu azalma, eleştirileri haklı çıkaran bir gelişme oldu.
