Enflasyonun etkisi, enerji, bakım-onarım ve güvenlik gibi hizmet maliyetlerindeki artışlarla bir araya geldiğinde, aidat ücretlerinde de yükselişe neden olmaktadır. Yıl ortasında gündeme gelen elektrik ve doğalgaz zamları, 2024 yılı için aidatlarda ara zam yapılmasının kaçınılmaz hale gelmesine sebep olmuştur. Hava fiyatlarının düşmesi ihtimali olsa da, aidatlarda gerileme beklenmemektedir. Genel olarak, bütçeleri zorlayan aidatlar, her yıl ocak ayında düzenlenen genel kurul toplantılarında kiracılar, mülk sahipleri ve yöneticiler arasında gerginliklere yol açmaktadır.
YÜZDE YÜZÜ GEÇTİ
2024 yılının ilk altı ayında, aidat artışlarının kiralardan daha fazla olduğu gözlemlense de, geçen yıla oranla artış hızında bir yavaşlama söz konusudur. Eva Gayrimenkul Değerleme tarafından gerçekleştirilen araştırmalara göre, İstanbul’da 2023 yılının Ocak ayı ile 2024 yılının Ağustos ayı arasında aidat artışları ortalama yüzde 60 oranına ulaşmıştır. Özellikle bazı lüks sitelerde bu oran yüzde 160’a kadar tırmanmaktadır.
İstanbul genelinde aidatlar, ortalama 4 bin liradan başlamakta ve 15 bin liraya kadar yükselmektedir. En lüks villa sitelerinde bu rakamlar 15 bin liranın üzerine çıkabilmektedir. İlçelere dağılım yapıldığında en düşük aidat tutarları genellikle Silivri ve Çatalca’da görülmekte; en yüksek aidat tutarları ise Beşiktaş, Şişli, Kadıköy ve Sarıyer gibi merkezi bölgelerde bulunmaktadır.
MALİYETE BAKILMALI
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Komite Başkanı ve Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan, aidatların belirlenmesi sürecinde dikkat edilmesi gereken noktaları vurgulamaktadır. Dışarıdan hizmet alınan firmalara yapılan ödemelerdeki artışlar ve sitelerin kendi bünyelerinde çalıştırdıkları temizlik, güvenlik ve teknisyen personellerinin maaşlarına yapılan zamlar gibi etkenler, aidat artışını etkilemektedir. Akdoğan, aidat zammının maliyetlerin üzerinde olup olmadığının incelenmesi gerektiğini dile getirmiştir.
KURULLARA KATILMAK GEREK
Akdoğan, “Yönetimin görevi yıl sonunda bütçe fazlası vermek değil, denk bütçe yapabilmektir” şeklinde açıklamada bulunarak her yıl düzenli olarak yapılan genel kurul toplantılarına katılmanın önemine de dikkat çekmiştir. Aidatların nasıl arttığını, hangi kalemlerde artış olduğunu incelemek gerektiğini belirten Akdoğan, yalnızca oran üzerinden itiraz ettiklerinde, yapılan zammın doğru bir şekilde değerlendirilmesinin mümkün olmadığını vurgulamıştır. Ayrıca, site sakinlerinin yönetici seçerken deneyimli kişileri tercih etmelerinin de önemli bir husus olduğunu belirtmiştir.
İstanbul’daki aidat artışlarını değerlendirirken, Akdoğan; bir sitenin giderlerini detaylı bir şekilde incelemenin gerekliliğine dikkat çekmektedir. 60 konutluk bir proje ile 600 konutluk bir projenin aidat giderlerinin aynı olamayacağını ifade eden Akdoğan, konut sayısının az olduğu durumlarda maliyetin pay edilmesinin zorlaştığını ve aidat ücretinin daha yüksek olabileceğini dile getirmiştir. Daire tiplerine göre (1+1, 2+1, 3+1 gibi) aidat ücretlerinin belirlenmesinin yanı sıra, site sakinlerinin bu fiyatlandırmaların metrekare birim fiyatları üzerinden doğru olup olmadığını da kontrol etmeleri gerektiğini ifade etmiştir.
Şevval AYDOĞAN
