Engellilere yönelik Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyetiyle alınan araçlar için yeni kullanım şartları düzenlenmiş durumda. Buna göre, aracın tescil kayıtlarına “Engelliliğine uygun hareket ettirici özel tertibat yaptırılan ve özel tüketim vergisinden müstesna olarak iktisap edilen aracın bizzat engelli tarafından kullanılması gerekmektedir” ifadesi şerh edilecektir. Vergi dairesi müdürlükleri, bu araçları kullanacak olan kişilerin bilgilerini almaya devam ederek tescil kayıtlarına işlenecek. Eğer söz konusu şerhi taşıyan araç bizzat engelli kişi tarafından kullanılmazsa veya araçta engelli olmayan bir kişinin kullanıldığı tespit edilirse, bu durum tespitin yapıldığı yer defterdarlığına bildirilecektir. Engelli kişi araçta bulunsa bile, araçta istisnadan yararlanan engelli olmadığı belgelendirilmezse, üçüncü kişilerin aracı kullanması yasaklanmıştır. Ayrıca, araç sahibi engelli kişinin eşi, aynı il sınırlarında yaşayan birinci derece kan ve kayın hısımları, kardeşleri, vasisi ya da belirli bir iş akdine dayanarak istihdam edilen sürücülerden en fazla iki kişinin ismi tescil kayıtlarına yazılabilecektir.
Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından tescil edilecek olan motorlu araçlar arasında askerî araçlar, iş makineleri ve raylı sistem ile çalışan araçlar dışındaki bütün motorlu araçlar yer almaktadır. Bunun dışında, tescile tabi motorlu araçlara takılarak kullanılacak olan 750 kilogramın üstünde yüklü ağırlığa sahip römorklar ve yarı römorkların tescili daha önce noterler tarafından yapılmaktaydı, bu işlemle beraber araç tescil belgesi ve plaka basım talep belgesi veriliyordu. Ancak yeni düzenleme ile “ve yüklü ağırlığı 750 kilogramın üstünde” ibaresi yürürlükten kaldırılmıştır. Bu değişiklik, tüm römork ve yarı römorkların tescil kapsamına alınmasını sağlamış oldu. Bu araçların tescilleri yine noterler tarafından yapılmaya devam edecek. Ayrıca, bunlara araç tescil belgesi ve plaka basım talep belgesi de düzenlenecektir. Yönetmelik değişikliğine göre, engelli kişilere ait ÖTV muafiyetli araçlarla ilgili bu düzenlemeler 1 Ocak 2024’ten itibaren yürürlüğe girecekken, römork ve yarı römorklarla ilgili değişiklikler ise 1 Temmuz 2025 tarihinde yürürlüğe girecek.
ÖTV muafiyetinin suistimal edilmesi gündemdeydi ve bu sorunla ilgili tartışmalar devam etmektedir. Mevcut durumda, özel tertibatlı araçların ÖTV muafiyetinden faydalanarak ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl geçmedikçe devredilmesi, satışı, hibesi veya tasarruf hakkının vekâletname ile devri, özel tertibatının kaldırılması gibi durumlar yasaklanmıştı. Ancak artık bu araçların beş yıl değil, on yıl sonra satılabilmesine ilişkin düzenlemeler üzerinde tartışmalar yürütülüyordu.
Yakın zamanda Resmî Gazete’de yayımlanan yeni karar ile plaka tescil işlemlerinin e-Devlet üzerinden yapılabileceği belirtilmiştir. Kaybedilen veya yenilenmesi gereken araç plakaları için notere gitme zorunluluğu kaldırılmıştır. Kayıp plaka sahipleri, önceki uygulamaların gerektirdiği tüm süreçleri (notere gidip plakanın kaybolduğunu beyan etme ve belgeleri onaylatma) gerçekleştirmek zorunda kalmadan, artık bu işlemleri e-Devlet üzerinden kolayca yapabileceklerdir. Bu sayede, noter onaylı plaka basım kâğıdı edinmek ve yeni plaka almak için Şoförler Odasına başvurmak yerine, süreci çok daha hızlı ve basit bir şekilde tamamlayabileceklerdir.
CEVDET FIRAT AYDOĞMUŞ
