Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deprem ve Yapı Sağlığı Uygulama ve Araştırma Merkezince yürütülecek yeni bir proje, bölgedeki heyelanların erken tespitini sağlamayı hedefliyor. Mart 2025’te uygulanmaya başlaması planlanan bu proje, dron destekli yer radarı teknolojisi ile gerçekleştirilecek. Bu sayede, Karadeniz Bölgesi’nde sıkça karşılaşılan heyelanlar konusunda daha etkili önlemler alınabilecek.
Proje, Merkezin Müdürü Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık’ın danışmanlığında ve Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Fatih Yesevi Okur’un liderliğinde, toplam 10 kişilik bir ekip tarafından geliştirildi. Proje adının “Doğu Karadeniz’de Dron Destekli Yer Radarı ile Şevlerin Yapı Sağlığı İzlemesi ve Derin Öğrenme ile Anomali Tespiti” olduğu belirtildi. Bu çalışmanın temel hedefi, dron teknolojisini kullanarak heyelan risklerinin önceden belirlenmesine yardımcı olmaktır.
Dronlarla entegre edilmiş yer radarı sistemi, belirlenen bölgelerde periyodik olarak uçuş yaparak yer altını tarayacak. Elde edilen veriler, anlık olarak merkezde toplanacak ve yapay zeka tabanlı analizlerle işlenecek. Böylece şevlerde meydana gelebilecek boşluklar veya çatlak gibi anomali durumları tespit edilebilecek. Elde edilen sonuçlar, anormallik tespit edildiğinde ilgili afet birimlerine iletilerek gerekli önlemlerin alınmasına olanak tanıyacak.
Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, AA muhabirine projenin önemini vurgularken, Türkiye’de yapı sağlığı izleme alanında bir ilki gerçekleştirdiklerini ifade etti. Altunışık, bu tür projelerin gelecekte de devam edeceğini belirterek, “Bölgemizin en kritik problemlerinden biri olan heyelan ve kaya düşmesidir. Yapı sağlığı izleme, bir sorunu erken aşamada fark edip önlemler almak için oluşturulmuş bir sistemdir. Merkezimiz, bu çerçevede heyelanları izlemek ve uyarı sistemleri geliştirmek için önemli çalışmalar yapmaktadır.” dedi.
Aynı zamanda projenin teknik kadrosunda KTÜ’nün jeoloji mühendisliği ve bilgisayar mühendisliği bölümlerinden hocaların yer aldığını ifade eden Altunışık, “Projemizde yaklaşık 10 kişilik bir ekiple çalışıyoruz.” şeklinde konuştu. Projenin maliyetinin 5 milyon lira olduğunu ve Mart ayında hayata geçirmeyi planladıklarını belirten Altunışık, “Bölgemizin sorunlarının çözümü açısından projenin çok önemli sonuçlar doğuracağını düşünüyorum.” diye ekledi.
Proje hakkında daha fazla bilgi veren Merkezin Müdür Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Fatih Yesevi Okur, Doğu Karadeniz’in en büyük problemlerinin başında heyelanların geldiğini ifade etti. “Heyelanlardan hareketle bu projeyi geliştirdik. Yapısal izleme sistemleri ile nasıl bir erken uyarı sistemi oluşturabileceğimizi araştırıyoruz.” diyen Okur, literatürde özellikle heyelan izleme için çeşitli sensörlerin kullanıldığını ancak bu sensörlerin şevin içine yerleştirilmesi gerektiğini ve bunun oldukça yüksek maliyetli bir yaklaşım olduğunu dile getirdi.
Okur, “Bizim geliştirdiğimiz dron destekli yer radarı sistemi, daha ekonomik ve taşınabilir bir çözüm sunuyor.” diye bildirerek projenin daha önceden var olan yöntemlere göre daha erişilebilir ve uygulanabilir olduğunu vurguladı. Böylece bölgede yaşanan heyelanlar konusunda bilimsel bir yaklaşım ile daha etkili bir izleme ve erken uyarı sistemi geliştirilmesi hedefleniyor.
