TBMM’de bayram sonrasında Anayasa çalışmalarının hız kazanacağına dair söylentiler Ankara kulislerinde yayılmaya başladı. İktidarın, milletvekillerinin Genel Kurul’a katılımına güven duymadığı bahanesiyle yeni bir telefon uygulaması üzerinde çalıştığı iddiaları gündeme geldi. Bu uygulama aracılığıyla milletvekillerinin yalnızca Meclis kampüsü içinde bulunduklarında oy kullanabilecekleri öne sürülüyor. Muhalefet ise Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin Meclis’i adeta bir sekreterya haline getirdiğine ve “el kaldırıp, el indirme” eylemlerine dönüşmesine yönelik eleştirilerini sürdürüyor. Bahsi geçen uygulamanın hayata geçmesi durumunda milletvekillerinin fiziksel olarak oy vermesine de gerek kalmayacağı iddia ediliyor.
TBMM İçtüzüğü çerçevesinde, Genel Kurul’un toplanabilmesi için 200 milletvekilinin hazır bulunması gerekiyor. Belirtilen sayı sağlanamadığında toplantılar erteleniyor. 28. yasama döneminde iktidar partisinin milletvekillerinin Genel Kurul salonunda bulunmaması nedeniyle birçok kez Meclis toplantıları gerçekleşmedi.
10 ve 11 Ocak 2023 tarihlerinde gündem dışı konuşmaların ardından grup önerilerine geçildi ancak gerektiği kadar milletvekili bulunamayınca birleşim sona erdi. 31 Ocak 2023’te ise İYİ Parti’nin “çıraklık ve staj sürelerine borçlanma hakkı tanınması” ile ilgili önerisi görüşülürken toplantı yeter sayısı bulunamadı. Dolayısıyla birleşim ertelendi. 27 Şubat 2024’te de iktidarın “Filistin” ile ilgili propagandaları eşliğinde, Saadet Partisi’nin “Gazze” ile ilgili araştırma komisyonu kurulması önerisinin görüşüldüğü oturumda yeterli katılımcı sayısı sağlanamadığı için toplantı ertelendi.
OYLAMA TALEBİ REDDEDİLMİŞTİ!
28 Şubat 2024’teki Genel Kurulda da toplantı yeter sayısı üzerine tartışmalar yaşandı. Muhalefet, yeterli sayının sağlanmadığını belirterek elektronik oylama talep etti. Ancak MHP’li Meclis Başkanvekili Celal Adan, İç Tüzük’ün 57. maddesine dayanarak bu talebi kabul etmedi. Muhalefetin itirazlarına karşın oturum kapatılmadı ve yeter sayının sağlandığı kabul edildi.
31 Mart yerel seçimleri sonrasında çalışmalarına ara veren TBMM Genel Kurulu, 2 Nisan 2024’te Başkanlık Divanı’nın oluşmaması sebebiyle toplanamadı. 4 Nisan 2024’te de benzer sebeplerle Genel Kurul toplanamadı. 18 Nisan 2024’te ise yine Başkanlık Divanı’nın eksik olduğu nedeniyle toplantılar gerçekleştirilemedi. 17 Ekim 2024’te “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”nin görüşüldüğü oturumda gerekli karar yeter sayısının bulunamadığı için birleşim kapandı.
MECLİS’TE SAHTE İMZA SKANDALI!
25 Şubat 2025 tarihinde Meclis’te önemli bir skandal ortaya çıktı. İktidarın sunduğu Siber Güvenlik Yasa Teklifi’nin görüşülmesi sırasında yapılan yoklamalarda iki kez yeter sayı sağlanamadı. Bu esnada muhalefet milletvekilleri, iktidarın kendi getirdiği kanun teklifi için Genel Kurul’a gelmediği eleştirisini getirerek yoklama talep etti. İlk yoklamada gerekli sayının yanında 15 dakika sonra yapılan ikinci yoklamada, pusulaların kontrol edilmesi sırasında iki kez pusula verenlerin ve başkalarının adına sahte imza atanların olduğu iddiaları ortaya atıldı.
YASA TEKLİFLERİ GÖRÜŞÜLEMEDİ
11 Mart 2025’te Siber Güvenlik Yasası Teklifi’nin 15. maddesinin görüşülmesi sırasında gerekli karar yeter sayısı sağlanamadı. Ardından 13 Mart 2025’te İklim Yasası Teklifi’nin oturumunda da benzer bir durum yaşandı ve iki kez toplantı yeter sayısı sağlanamadığı için Genel Kurul kapandı. 20 Mart 2025’te ise Yeni Yol Partisi’nin grup önerisinin oylamasında üç kez yeter sayı bulunamadığı için birleşim gerçekleştirilemedi.
‘SARAY’IN BİR ONAY MAKAMI!’
14 Mayıs tarihindeki Genel Kurul’da Yeni Yol Partisi, İYİ Parti ve CHP, Engelliler Haftası nedeniyle engellilerin sorunlarının araştırılması için ayrı ayrı grup önerileri sundu. İlk olarak Yeni Yol Partisi’nin önerisi, iktidar milletvekillerinin sayısının muhalefet vekillerinden az olması nedeniyle kabul edildi. İYİ Parti’nin önerisinin görüşmelerine gelindiğinde ise MHP Grubu, yeter sayı arama talebinde bulundu. Üç kez yeter sayının sağlanamaması üzerine Genel Kurul kapatıldı. İYİ Partili vekiller, Cumhur İttifakı’nın, kendi önerilerini kabul edilmesin diye bu tür taleplerle Meclis oturumunu kapattığını iddia ederek, “Bugün Türk demokrasisi adına kara bir gündür. İktidar sahipleri Meclis’i, Saray’ın onay makamı olarak görmekte” şeklinde tepki gösterdi.
‘FIRE VERMEKTEN KORKUYORLAR’
Ankara kulislerinde bayram sonrası Anayasa görüşmelerinin hız kazanacağı konuşulurken, iktidarın milletvekillerinin Genel Kurul’a katılımına güvenmediği ve bu nedenle yeni bir telefon uygulaması üzerinde çalıştığı iddiaları dönmeye başladı. Yeni uygulama ile milletvekillerinin yalnızca Meclis kampüsü içerisinde bulunduklarında oy kullanabilecekleri belirtiliyor. Uygulamanın, milletvekillerine gelen bir kodla açılacağı ve danışmanların oy kullanmalarının önüne geçebilmek için “yüz tanıma” sisteminin de yer alacağı ifade ediliyor. İktidar partisinin, Anayasa görüşmelerinde oy sayısında fire vermekten çekindiği ileri sürülüyor. Muhalefet, mevcut sistemin Meclis’i etkinliğini kaybetmesine neden olduğunu öne sürüyor.
UYGULAMA NASIL YAŞAMA GEÇECEK?
Söz konusu uygulamanın hayata geçmesi için öncelikle Meclis İç Tüzüğü’nde değişiklik yapılması gerekiyor. TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un da bu hususta çalışmalara yönelik adımlar atacağına dair kulislerde bilgiler dolaşıyor. Kurtulmuş’un Meclis Başkanlığına yeniden seçilmesinin ardından yaptığı açıklamada, partiler arasında bir mutabakat sağlanmasını umduğunu belirterek, Türkiye demokrasisinin standartlarının artırılması için güçlü bir iç tüzük çalışması yapılmasını önerdi.
Merve KILIÇ
