Türkiye’de 1949 yılına kadar hangi eşyaların bulundurulması, kullanılması ve satılması yasağı olduğu sorusu, popüler yarışma programı Kim Milyoner Olmak İster’de 300 bin TL değerinde sorulmuştu. Yarışmayı izlemeyen ya da soruyu internet üzerinden görenler, bu sorunun yanıtını merak ederek araştırmalar yapmaya başladılar. İşte, Milyoner programında sorulan 300 bin TL’lik sorunun cevabını detaylandıran bilgiler…
1949 YILINA KADAR TÜRKİYE’DE HANGİSİ YASAKTI?
Sorunun dört seçeneği arasında sırasıyla A şıkkı Çakı, B şıkkı Çakmak, C şıkkı Ayna ve D şıkkı Tarak bulunmaktaydı. Sorunun doğru yanıtı ise B şıkkı, yani Çakmak olarak belirlenmişti.
Cumhuriyetin ilanından sonra, 1923 ile 1949 tarihleri arasında Türkiye’de çakmak bulundurmak, kullanmak ve satmak kesinlikle yasaktı. Bu yasaklama, devletin elinde bulunan kibrit tekeli nedeniyle yürürlükteydi. O dönemde, çakmakların ithalatı ve ticareti yasaklanarak, döviz kaybını önlemek ve yerli ürün kullanımını teşvik etmek amaçlı bir politikanın parçası olarak düşünülmüştü. Bu durum, çakmak kullanımını yaygınlaştırdığı kadar, aynı zamanda kibrit kullanımını da teşvik etmişti.
Bu yasağın sebeplerinden biri, Türkiye’nin ekonomik istikrarını koruma çabasıydı. O dönemde ekonomik kaynakların kısıtlı olması ve dışa bağımlılığın azaltılması hedeflenmişti. Dolayısıyla, devlet insanların çakmak değil, kibrit kullanmalarını özendirmiştir.
1949 yılında, bu yasak kalkmış ve insanların çakmak kullanmaları serbest hale getirilmiştir. Bu durum, özellikle günlük yaşamda çakmak kullanımını yaygınlaştırmış, çakmak üretimi ve satışı artmış ve sonunda çakmak, günlük hayatın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. O zamandan sonra, çeşit çeşit çakmak modeli tasarlanmış ve piyasada yerini almıştır. Çakmaklar, hem işlevsel birer alet olarak hem de dekoratif objeler olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Bu bilgi, sadece bir yarışma sorusu olmanın ötesinde, Türk tarihinin önemli bir parçasını ve toplum üzerindeki yasaların etkisini gözler önüne sermektedir. Bu tür yasaklar, toplumun o dönemki ekonomik ve sosyal yapısı hakkında önemli ipuçları sunmaktadır. Yarışma izleyicileri, bu sorunun cevabını öğrenerek hem geçmişle ilgili bilgilere sahip olmakta hem de böyle bir yasağın neden var olduğuna dair anlayış geliştirerek toplumsal tarihimiz hakkında düşünmeye teşvik edilmektedir.
