Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK), bir konsere girme talebinde bulunan bir bireye “tek erkek olduğu” gerekçesiyle giriş izni vermeyen bilet satış şirketi ve etkinliğin düzenlendiği mekana toplamda 141 bin 934 lira idari para cezası verdi. Bu olay, Antalya’da yaşayan H.Ö.’nün şubat ayında yaşadığı bir deneyim sonrasında gündeme geldi.
H.Ö., konser için internet üzerinden bilet satın almıştı. Ancak mekana gittiğinde, yalnızca tek erkek olduğu için içeri alınmadı. Yetkililer, H.Ö.’ye “Eğer tek kadın olsaydın mekana alırdık” sözleriyle durumunu açıkladı. H.Ö., neden böyle bir uygulamanın yapıldığına dair sorgulamalarında ise “mekandaki kadın/erkek sayısı dengesinin gözetilmesi” gibi bir gerekçeyle karşılaştı.
Bilet aldığı internet sitesine gönderdiği e-posta ile bilet ücretinin iadesini talep eden H.Ö., “etkinlik kurallarında kadın/erkek dengesinin dikkate alınacağı” belirtildiği için iade almadı. Bu durum, H.Ö.’nün cinsiyet temelinde ayrımcılık yasağı ihlaline uğradığı iddiasıyla TİHEK’e başvurmasına neden oldu.
TİHEK, H.Ö.’nün şikayetini değerlendirmek amacıyla bilet satış firması ve konserin düzenlendiği mekandan görüş aldı. Bilet satıcısı firma, sadece aracılık ettiklerini ve organizasyonda herhangi bir sorumluklarının olmadığını savunarak, bu uygulamanın meşru olduğunu iddia etti. Mekan işletmecisi ise, etkinlikte kadın/erkek sayısının dengelenmesi amacıyla bu tür bir uygulamanın yapıldığını ve bilet almak isteyenlere bu şartların sunularak kabul edenlere bilet satıldığını ifade etti.
Ayrıca, mekana “damsız girilmez” uygulamasının, kadınların eğlence mekanlarında güvenliğini sağlamak amacıyla yapıldığı savunuldu. Aynı zamanda, sektörde benzer uygulamaların olduğu bilgisi verildi. Mekan, H.Ö.’nün ücret iadesi talebinin de sonradan karşılandığını belirtti.
TİHEK, başvuruyu inceledikten sonra ayrımcılık yasağı ihlali yapıldığına hükmetti. Hem bilet satış sitesi hem de konserin düzenlendiği mekana, 141 bin 934 lira idari para cezası verilmesine karar verdi.
– Kararın gerekçesinden
TİHEK’in kararında, Anayasa’nın 10. maddesi uyarınca herkesin kanun önünde eşit olduğuna vurgu yapıldı. Devlet organları ve idare makamları dahil tüm işlemlerde eşitlik ilkesine uygun davranmanın gerekliliği dile getirildi. Ayrıca, 6701 sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nda her türlü ayrımcılığın yasaklandığı belirtildi. Bu kanunun 3. maddesinde cinsiyetin de ayrımcılık temellerinden biri olduğu ifade edilerek, “Bir kişinin hukukça tanınmış hak ve hürriyetlerinden eşit şekilde yararlanmasını engelleyen herhangi bir farklı muamele, cinsiyet temelinde doğrudan ayrımcılık teşkil etmektedir.” denildi.
Ayrıca, farklı muamelenin ayrımcılık oluşturabilmesi için nesnel ve makul nedenlerle haklılaştırılması gerektiği vurgulandı. Kararda, “Erkeklerin kadınları rahatsız edeceğine dair düşünce, toplumsal önyargılardan kaynaklanmakta ve bu tür ön yargılar toplumdaki eşitsizlikleri derinleştirmektedir.” ifadesi yer aldı. Tek erkek katılımcıların etkinliğe alınmaması, meşru bir uygulama olarak görülmedi ve somut olayda başka güvenlik tedbirlerinin değerlendirilmediği göz ön
