Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kamuoyuna duyurulan 4. Yargı Reformu Strateji Belgesi, 2025-2029 yıllarını kapsayan önemli bir reform paketidir. Bu belgede toplamda 5 ana amaç, 45 hedef ve 264 farklı faaliyet belirlenmiştir. Hedeflenen reformlar, yargı sisteminin etkinliğini artırmak ve adaletin erişilebilirliğini sağlamak üzere tasarlanmıştır.
Belgenin temel amaçları arasında, “kurumsal yapının güçlendirilmesi ve süreçlerin yeniden yapılandırılması,” “insan kaynakları kapasitesinin geliştirilmesi,” “ceza adaleti sisteminin etkinliğinin artırılması,” “hukuk ve idari yargılama süreçlerinin verimliliğinin artırılması” ile “adalete erişimin kolaylaştırılması” yer almaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda, yargı sistemindeki birçok süreç ve yapı yeniden ele alınacaktır.
Ceza adaleti sisteminin etkinliğini artırmak amacıyla, suç, yaptırım ve infaz dengesi toplumsal ihtiyaçlar doğrultusunda revize edilecektir. Cezaların caydırıcılığını artırmak amacıyla adli para cezalarının miktarlarının artırılması planlanmaktadır. Örneğin, hapis cezasının üst sınırının 2 yıldan fazla olmayan ve tutuklama yasağına tabi suçlar için, kişilerin yeniden suç işleyeceği hususunda kuvvetli şüphe oluşturacak durumlar göz önünde bulundurularak tutuklama müessesesi üzerinde düzenlemeler yapılacaktır.
Cezaların caydırıcılığı artırılacak
Trafikte işlenen suçların yaptırımları, caydırıcılığı artırmak amaçlı olarak yeniden belirlenecektir. Özellikle trafik güvenliğini tehlikeye atan kabahatlere yönelik yaptırımlarda sıkılaştırma yapılacaktır. Sürücülerin, araçtan inerek saldırı amacıyla gerçekleştirecekleri korkutucu davranışlar için sürücü belgelerinin geri alınması gibi yeni yaptırımlar getirilecektir. Ayrıca, ölümlü veya yaralamalı trafik kazalarında zaruriyeti olmaksızın olay yerini terk edenler için ayrı bir suç olarak yeni düzenlemeler yapılacaktır.
Suç işlemek amacıyla örgüt kurma, vücut dokunulmazlığına, hürriyete ve çevreye karşı işlenen suçlar ise daha ağır cezalandırılacaktır. Ses ve gaz fişeklerinin izinsiz taşınması durumunda da ağırlaştırılmış yaptırımlar uygulanacaktır. Özellikle toplu etkinlikler sırasında ses ve gaz fişeği atan kişilere verilecek cezalar da artırılarak caydırıcılığı sağlanacaktır.
Şikayete bağlı suçlarda, şikayetçinin ihtarlı davetiyeye rağmen ilk duruşmaya mazeretsiz katılmaması durumunda dava düşürülecektir. Bu teşvik ile şikayetçilerin süreçteki rolü ve katılımları artırılmak istenmektedir.
Suça sürüklenen çocuklara özgü koruma mekanizmaları
Çocukların adli süreçlerde daha etkin bir biçimde korunması için yeni mekanizmalar geliştirilmesi hedeflenmektedir. Özellikle ağır suçlar hariç, 15 yaşından küçük çocukların ilk defa işledikleri suçların soruşturma ve kovuşturma konusunun çocuklara özgü koruma mekanizmaları içerisinde halledilmesi sağlanacaktır. Bu bağlamda, birden fazla kez suça sürüklenen çocuklar için özel rehabilitasyon tedbirleri geliştirilirken, çocuklar için kısa süreli hapis cezasına alternatif yaptırım modelleri oluşturulacaktır.
