BELEDİYELER TARAFINDAN KREŞ VB. KURUMLARIN AÇILMASINA İLİŞKİN MEVZUAT
Türkiye’de belediyelere yönelik olarak belirlenen hukuki çerçeve, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. maddesi çerçevesinde şekillenmektedir. Bu maddenin içeriğine göre, büyükşehir ve ilçe belediyeleri, “çocuklara yönelik her türlü sosyal ve kültürel hizmetleri yürütmek, geliştirmek ve bu amaçla sosyal tesisler kurmak”la yükümlüdür. Ayrıca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 191. maddesi ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 30. maddesi uyarınca, belediyeler istihdam ettikleri memur ve işçilerin çocukları için çocuk bakımevi veya bakım yurdu açma sorumluluğuna sahiptirler.
– Belediyeler okul öncesi eğitim kurumu açabilir mi?
Bu bağlamda, Belediye Kanunu’ndaki belediyelerin okul öncesi eğitim okulu açma yetkisi 2007 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Yani, belediyelerin doğrudan okul öncesi eğitim kurumu açması yasal olarak mümkün değildir. Ancak bu alanla ilgili ikincil mevzuatların varlığı dikkat çekmektedir. Senelik olarak, Bakanlar Kurulu, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) veya Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (AÇSGB) tarafından yayınlanmış ve hâlâ yürürlükte olan toplam altı adet yönetmelik bulunmaktadır.
Bu yönetmelikler arasında şunlar bulunmaktadır:
- Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Açılacak Çocuk Bakımevleri Hakkında Yönetmelik (BKK)
- MEB Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Yönetmeliği
- MEB Kurum Açma, Kapatma ve Ad Verme Yönetmeliği
- MEB Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği
- AÇSGB Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri Yönetmeliği
- AÇSGB Gebe ve Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Yurtlarına Dair Yönetmelik
Bu yönetmelikler doğrultusunda, AÇSGB tarafından çıkarılan düzenlemeler, sağlık ve güvenlikle ilgili olarak çocuk bakımevi veya bakım yurdunun kuruluş ve işleyiş esaslarını belirlemektedir. Geleneksel olarak, bu bakım kurumları öncelikle kamu personelinin çocukları için açılmakta ve eğer kapasite uygunsa diğer kurumların personel çocukları da bu bakım yerlerinden faydalanabilmektedir. Dolayısıyla, çocuk bakımevi ya da bakım yurtları açılışında inisiyatif tamamen resmi kuruluşlara devredilmiş ve açılış izni alınması gerekmemiştir. Belediyelerin yalnızca, uygun yerlerde açılan bakımevlerini ilgili kuruma bildirme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Ayrıca, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından yayımlanan Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri Yönetmeliği, belediyeler tarafından açılmış olan kreşleri kapsama dışı bırakmaktadır. Bu durum, belediyelerin doğrudan kreş açma yetkisi olmadığını göstermektedir.
– Belediyelerin kreş ve okul öncesi kurum açma yetkisi var mı?
Sonuç olarak; yukarıda bahsedilen mevzuat gereğince, belediyelerin çocuklara yönelik her türlü sosyal ve kültürel hizmetleri yürütme ve geliştirme çerçevesinde, kreş, çocuk bakımevi gibi tesisleri kurma yetkisi bulunmaktadır. Bu konuda ilgili bakanlıklar olan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan ayrıca bir izin alma zorunlulukları yoktur. Aynı zamanda MEB tarafından alınacak izinler ile belediye şirketleri aracılığıyla okul öncesi eğitim kurumu açma imkanı da değerlendirilmektedir.
