İnternet dünyasının en büyük arama motoru olan Google’ın her saniye 6,3 milyon arama yaptığı tahmin edilmektedir; bu da günlük arama sayısının yaklaşık 9 milyara denk geldiği anlamına geliyor.
Günümüzde internet trafiğinin büyük bir kısmı, kullanıcıların Google Aramalar üzerinden başladığına dair veriler mevcut. İnsanlar, genellikle arama sonuçlarında gördükleri ilk beş bağlantıdan ötesine tıklamaktan kaçınıyorlar.
Google’ın arama sonuçlarını sıralayan algoritması, dünya üzerindeki deneyimimizde büyük bir etki ve güce sahip. Ancak bazı uzmanlar, Google’ın sunmuş olduğu bilgilere güvenmenin yanıltıcı olabileceğini, zira bu durumun toplumsal ön yargıları ve bölünmeleri artırabileceğini savunuyor.
ABD’nin South Florida Üniversitesi’nde görev yapan Doç. Dr. Varol Kayhan, “Hangi bilgilerin erişilebilir olduğu konusunda Google’ın insafına kalmış durumdayız” şeklinde bir eleştiride bulunuyor.
‘Ön Yargı Makinesi’
Dragon Metrics şirketinde Dijital Pazarlama Müdürü olan Sarah Presch, Google’ın temel görevini insanların istedikleri bilgiyi sağlamak olarak tanımlıyor. Fakat bazen kullanıcıların ihtiyaç duyduğu bilgiyi elde etmek için doğru yönlendirilmeyebileceğini belirtiyor.
Presch, birkaç yıl önce Google arama sonuçlarındaki bir sorunu fark ettiğini ifade ediyor. Google’ın belirli konular üzerindeki yaklaşımını incelediğinde, özellikle sağlık konularında sunulan bilgilerin çoğu zaman çelişkili olduğunu gördü.
Örneğin, “kahve ve hipertansiyon arasındaki ilişki” üzerine yapılan bir aramada, Google’dan aldığı özetten yola çıkarak, kafeinin tansiyonu geçici olarak artıran etkisi üzerine Mayo Clinic’ten bir alıntı sunulurken, “kahve ve hipertansiyon arasında bir bağ yoktur” şeklinde bir arama yapıldığında, özetin bu olguyla çelişen bir bilgi sunduğunu gözlemledi.
Presch aynı durumu “Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) şekerden kaynaklanmaktadır” aramasıyla da yaşadı. Bu kez de Google iki zıt bilgiyi öne çıkardı. Aslında DEHB’nin şekerle bir bağlantısının olmadığını vurgulamak mümkünken, Google bu çelişkili bilgileri kullanıcıyla paylaştı.
Presch, Google’ın sağladığı bilgilerin çoğu zaman kullanıcının ne aradığına göre şekillendiğini vurguladı ve bunları “büyük bir önyargı makinesi” olarak değerlendirdi. Bununla birlikte Google, arama sonuçlarının tarafsız olduğunu iddia ediyor.
‘Son Derece Basit, Google’ın Büyüsünün Kaynağı Bu’
Google sözcüsü, 2023 yılındaki bir araştırmanın, insanların internette yanlış bilgilendirilmesinin sebeplerinin, Google’ın sunduğu içeriklerden ziyade kullanıcıların tıkladıkları içerikler olduğunu belirtti. Aynı zamanda, insanların kendi görüşlerini destekleyen kanıtları kolayca bulma eğiliminde olduklarını ve karşıt görüşleri reddetme eğiliminde olduklarını ifade etti.
Bununla birlikte, araştırmacılar Google’ın algoritmalarının hata yapma olasılığının rahatlama sağlamadığını da dile getirdiler. Varol Kayhan, internet üzerindeki bilgilerimizin ve kimliklerimizin büyük oranda arama motorları tarafından belirlendiğini öne sürdü.
Son zamanlarda Amerika Birleşik Devletleri’nde Google’a karşı açılan tekelcilik davasında, şirket içinde yapılan yazışmalarda Google mühendislerinin arama motorunun işleyişi hakkında bazı tartışmalar açığa çıktı. Bir mühendis, “Belgeleri anlamıyoruz ‘mış gibi’ yapıyoruz… İnsanların arama sorgusuyla ilgili belgeleri bulmamızı istiyor” demişti.
Başka bir deyişle, Google kullanıcıların tıkladığı içeriklere göre bir algoritma geliştiriyor ve bu sayede belirli sorgularda daha yüksek memnuniyet sağlayan içerikleri öncelikli sonuçlar olarak gösteriyor.
