ABD’nin 47’nci başkanı olarak yeniden görevine başlayan Donald Trump’ın iktidarındaki ilk dönemin ardından, Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkilerin nasıl şekilleneceği merak konusu. Uzmanlar, Trump’ın ikinci döneminde iki ülke arasındaki ilişkilerin kısa vadede bazı olumlu gelişmeler sağlayabileceğini, ancak uzun vadede çözülmesi gereken sorunların ortaya çıkabileceğini dile getiriyorlar.
Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi (EDAM) Direktörü Sinan Ülgen, önümüzdeki aylarda Ankara-Washington ilişkilerinin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini belirtiyor. Seçim sonuçlarını BBC Türkçe için değerlendiren Ülgen, Trump ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında daha önce kurulan yüksek düzeyli ilişkilere işaret ediyor. Bu ilişkinin yeniden güçlenmesi beklentisi içinde olduğu ifade ediliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sosyal medya üzerinden Trump’a yönelik “Dostum Donald Trump’ı tebrik ediyorum” mesajı, iki lider arasındaki ilişkinin önemini vurguluyor.
Yeditepe Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölüm Başkanı Deniz Tansi de Trump’ın Erdoğan ile olan “özel diyaloğunun” göz ardı edilemeyeceğine dikkat çekiyor. Ancak, Tansi, geçmişteki krizlere atıfta bulunarak uluslararası ilişkilerde her zaman pürüzsüz bir modelin mevcut olmadığını belirtiyor.
Suriye Politikaları
Trump’ın ilk döneminde Suriye ile ilgili izlenen politikalar, Türkiye ile ABD arasındaki ilişkilerde önemli sıkıntılara neden olmuştu. Washington’un Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile olan işbirliği, Türkiye tarafından PKK’nın uzantısı olarak kabul edilen YPG’ye destek vermesi nedeniyle Ankara’nın tepkisiyle karşılaşmış ve 2019’da Türkiye Barış Pınarı Harekatı’nı başlatmıştı. Sinan Ülgen, ABD’nin bu tutumunun, Türkiye-ABD ilişkileri açısından “en büyük olumsuzluk” olduğunu vurguluyor. Trump’ın ikinci döneminde Washington’un Suriye politikalarını yeniden değerlendirmesinin beklendiğini söylüyor.
Tansi, ABD’nin SDG’ye olan askeri desteğinin azalabileceğini öngörse de, Pentagon’un bu konuda sıkı bir tutum takınacağını ifade ediyor. Siyaset Bilimci Soli Özel, İran’ın bölgedeki etkisinin zayıfladığı bir durumda Esad’ın Türkiye’ye daha olumlu yaklaşabileceğini düşünüyor. Özel, ABD’nin çekilmesi halinde Türkiye’nin Kürtlerin kazandığı siyasi alanı daraltma çabasında olabileceğini vurguluyor.
İsrail ve İran
Trump’ın İsrail’e yönelik destek verişinin Biden yönetiminden daha fazla olacağı düşünülüyor. Tansi, Türkiye’nin İsrail’e bakış açısının bu durumdan etkilenebileceğine dikkat çekiyor. Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasındaki kişisel ilişkinin, Türkiye ile ilişkilerde sorun yaratabileceği endişeleri var. Ülgen ise Türkiye’nin Filistinlilere verdiği desteğin, Trump’ın İsrail politikalarıyla tezat oluşturduğunu belirtiyor.
Ülgen, Trump’ın İran’ın nükleer altyapısına yönelik olası askeri müdahalelerinin Türkiye açısından riskler barındırabileceğini, bunun bölgesel savaş senaryolarını tetikleyebileceğini kaydediyor. Trump, 4 Ekim’de yaptığı bir konuşmada, İsrail’in İran’a karşı karşılık vermesi gerektiğini söylemişti. Ancak Tansi, Trump’ın başkanlık koltuğuna oturduktan sonra daha temkinli bir yaklaşım benimseyebileceğini belirtiyor.
Ukrayna Savaşı
Trump’ın seçim vaatlerinden biri, Ukrayna’daki savaşı 24 saat içinde sona erdireceği yönünde. Sinan Ülgen, Türkiye’nin, hem Trump ile hem de Rusya ve Ukrayna liderleri ile olan ilişkilerini kullanarak bir diplomatik arabulucu olabileceğini düşünüyor. Türkiye, 2022’de, Karadeniz Tahıl Girişimi müzakerelerine ev sahipliği yaptı, ancak Rusya, Temmuz 2023’te anlaşmadan çekildi.
